Iskat hakkında bir soru

MURATS44

Özel Üye
Esselamu aleyküm Fahrettin Hocam ;

Bugün arkadaşlarla muhabbet ederken sıcaklarda nasıl oruç tutacağız konusu , ıskat ile neticelendi. Arkadaşların bir kısmı tam olarak bilmediğinden değişik yorumlar oldu. Muhabbet esnasında bir sorunun cevabını aradık , en sonunda bilene danışalım istedik. Soruyu sormak ta bana düştü tabii.:)

Bir insan ölünce , Amel defteri kapatılır biliyoruz. Amel defteri 2 durumda açık bırakılır kıyamete kadar.
Devam eden hayır işi varsa , ve devam eden şer işi varsa insanın amel defteri kapanmaz. Peki ,amel defteri kapatılmışsa ıskatın geçeri olma durumu nasıl olur?

Ayrıca ; 50 derecelik sıcaklıkta ramazan ayının tamamı oruçlu geçirilmese ne yapmak gerekir? Ya sağlığımızı tehlikeye atıp mecburen dayanacağız yada arada tutulmasa ne yapmak gerekir?

Ortak sorulardır. Bu başlık 8 kişi tarafından konrol edilerek ilk önce okuyan cevabı diğerlerine verecektir.
 

fahrettin tırınk

Site İmamı
ve aleykümselam Kıymetli kardeşim Murat,ıskat meselesi çok öenemli ve ince bir mesele,ehli sünnet alimlerince deliller ile ortaya konulmuş ve müslümanların ALLAH cc huzuruna borçlu çıkmaması için var olan kaynaklardan derleyerek ISKAT ı şer’i şerife uygun olarak izah etmişlerdir. ISKAT ila alakalı delilleri aşağıda kaynakları ile nakl edeyim:

Tahtavi haşiyesinde buyuruluyor ki:
(Bir kimsenin, kaza edemediği namazlarının iskatının yapılması için bütün âlimlerin sözbirliği (icma) vardır. Namazın iskatı olmaz demek çok yanlıştır. Çünkü bu hususta mezheplerin sözbirliği vardır. [Nesai’deki] hadis-i şerifte (Bir kimse, başkası yerine oruç tutamaz ve namaz kılamaz. Ama onun orucu ve namazı için fakir doyurur) buyuruldu.) [s.356] Nimet-i İslam’daki bu hadis-i şerif, Dürer’de de mevcuttur.

Oruç tutamayacak kadar yaşlı ve hasta olan kimsenin her oruç için bir fidye vermesi gerektiği âyetle sabittir: "Sayılı günler olarak sizden kim hasta veya seferde olursa tutamadığı günler sayısınca başka günlerde (tutar). (İhtiyarlıktan ya da şifa ümidi kalmamış hastalıktan ötürü) oruca zor dayananların her gün için fidye vermesi, bir yoksulu doyurması lâzımdır. Bununla beraber gönül isteğiyle kim fazladan bir hayır yaparsa bu kendisi için daha hayırlıdır. Bilirseniz oruç tutmanız sizin için daha hayırlıdır" (el-Bakara, 2/1 84).
Ehli sünnet ulemesı, bu ayeti celileyi ve yukardaki hadisi şerifi, iskat, Kitap ve Sünnette var demişlerdir. Ancak, iskatın hükmü Kur'an-ı kerimden açıkça anlaşılmadığı için, âlimler, istinbat yolu ile çıkarmışlardır. Âlimlerin bu yol ile çıkardığı hükümlere Kıyas-ı fukaha denir.
Mecmaul-enhür’da diyor ki:
(Nefsine ve şeytana uyarak namazlarını kılmamış, ömrünün sonuna doğru buna pişman olup kılmaya ve kaza etmeye başlayan kimsenin, kaza edemediği namazlarının iskatının yapılması için vasiyet etmesi caizdir.) (Müstasfa)

Oruç, namaz, zekat borcundan başka, kul hakları, ödenecek borçlar, emanet, hırsızlık, dövmek, sövmek, alay, iftira, gıybet gibi hakların da iskatı yapılır. (Cila-ül-kulub)

İnsanın üzerinde iki türlü hak bulunur: Allah hakkı, kul hakkı. Namaz, oruç, hacc, zekat, adak ve keffâretler Allah hakkıdır. Kul hakkı ise; insanlara olan mâlî borçlar, çalman, gasbedilen mallardır. Üzerinde Allah ve kul hakkı bulunan kimseye, bunların ödenmesini vasiyet etmek vaciptir. Vasiyeti terk ederse günahkâr olur ve azaba müstehak olur (M. Emin Geredevî, Hediyyetü'l-Kabır, s. 29).
Bir kimsenin, kendisine farz olduğu halde, sağlığında edâ edemediği oruç ve hac vazifelerini, öldükten sonra varisleri yerine getirebilir. Bu hususta sahih hadisler vardır. Fakat namaz borcunun düşürülmesi (ıskatı) hakkında sahih bir hadis yoktur. Iskat-ı salat konusunda kaydedilen en eski ifâde İmam Muhammed eş-Şeybânî (ö.189/804)'nin ez-Ziyâdât adlı eserindeki namazların fidyesi verilirse inşaallah kâfî gelir" (Mehmed Zihni, a.g.e, s.450).
Görüldüğü üzere ehli sünnet ulemasınca,ISKAT ın varlğı bu şekilde izah edilmiştir.
-Ölen kişi nin amel defteri kapanma hususna gelince,evet ölen kişinin amel defteri kapanır,Ancak hadisi şerifte şöyle geçer: Ebu Hureyre (ra)'den rivayet edildiğine göre, Rasûlüllah (sav) şöyle buyurdu:
"İnsanoğlu öldüğü zaman, bütün amellerinin sevabı da sona erer. Şu üç şey bundan müstesnadır: Sadaka-i câriye, istifade edilen ilim, kendisine dua eden hayırlı evlat."(Müslim, Vasiyyet 14. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Vasâya 14; Tirmizi, Ahkâm 36; Nesâî, Vasâyâ 8.)
Nasılki bizler ölen geçmişlerimizin ruhuna hediye olmak üzere,kur’an ı kerim hatmi yaptırırırız,onlar için sadaka ve benzeri ameller yaparak ruhlarına hediye ederiz.
Bu hediyeler onların ruhuna arz edilir,ve azabı varsa hafifler,yoksa dereceleri yükselir.
Buna delil olarak şu ayeti celileleri ve hadisi şerifleri arz edebiliriz.
“Onlardan sonra gelenler: «Rabbimiz! Bizi ve bizden önce inanmış olan kardeşlerimizi bağışla; kalbimizde müminlere karşı kin bırakma; Rabbimiz! Şüphesiz Sen şefkatlisin, merhametlisin» derler.” (Haşr, 59/10)
Kıldığımız her namazın sonunda şu duayı okumamız tavsiye edilmiştir:
“Rabbimiz; hesabın görüldüğü günde beni, anamı, babamı ve tüm mü’minleri bağışla.” (İbrahim, 14/41)
Ebû Üseyd Mâlik İbni Rebîa es-Sâidî radıyallahu anh şöyle dedi: Bir gün biz Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in huzurunda otururken Selemeoğulları kabilesinden bir adam çıkageldi ve:
- Yâ Resûlallah! Anamla babam öldükten sonra onlara yapabileceğim bir iyilik var mı? diye sordu.
Resûl-i Ekrem şöyle buyurdu:
- “Evet, onlara dua eder günahlarının bağışlanmasını dilersin, vasiyetlerini yerine getirirsin, akrabasını koruyup gözetirsin, dostlarına da ikramda bulunursun.” (Ebû Dâvûd, Edeb, 120; İbn Mâce, Edeb, 2)

Hz. Ali (r.a.), birisi Peygamber Efendimiz için olmak üzere iki tane koç keserdi. Kendisine bunun sebebi sorulduğunda 'Allah Resulü bana yaşadığım müddetçe kendisine kurban kesmemi vasiyyet etti.' asla bunu terk etmem!" buyurmuşlardır. (Ebu Davud, Edahî, 1; Hakim, Müstedrek, 4/255; Tirmizi, Edahî)
-çok sıcak ve hararetli günlerde oruç tutmama hususuna gelince,yukardaki ayeti celileyi buna delil olarak gösterebilir.yani bir kimse oruç tuutuğu zaman hayati tehlike yaşıyorsa,bu tehlike oruç tuttuğundan dolayı devam ediyorsa,bu takdirde orucunu bozabilir.
Aksi durumda sadece sıcaklıktan dolayı hayati bir tehlike arz etmediği takdirde, oruç bozmak veya tutmamak doğru deyildir.
ALLAH cc cümlemizi emr ettiği şekilde yaşayıp razasını kazananlarden eylesin inşaallah….
 

MURATS44

Özel Üye
Gereken cevap ziyadesi ile anlaşılmıştır. Oruç konusu aynen arkadşlarıma ifade ettiğim gibi. Yanılmadım şükür. En fazla susuzluk hissedeceğimiz gibi zaten sınırlı bir zaman. Bu dünya da birkaç saatlik susuzluğa dayanamayacaksak, mahşerde hesap gününü beklerken gölgesiz bir yerde nasıl dayanacağız. Bu dünyada ki susuzluğumuz , ahiretteki sebebimiz olur inşaallah.

Iskat konusunda anlamadığım bir ayrıntı : Amel defteri kapanıyorsa , 3 konu haricinde ,,,,
Madem kapanıyor , ıskat nereye yazılıyor. HErşey amel defterine mi yazılıyor, yoksa amel defteri kapanınca diğer şeyler allah katında mı bekletiliyor. Hesap zamanında sonradan verilmek üzere. Bu kısmı biraz daha açabilir misiniz Fahrettin Hocam..

Allah razı olsun sizden, kısa zamanda cevap verdiğiniz ve emeğiniz için...
 

fahrettin tırınk

Site İmamı
Gereken cevap ziyadesi ile anlaşılmıştır. Oruç konusu aynen arkadşlarıma ifade ettiğim gibi. Yanılmadım şükür. En fazla susuzluk hissedeceğimiz gibi zaten sınırlı bir zaman. Bu dünya da birkaç saatlik susuzluğa dayanamayacaksak, mahşerde hesap gününü beklerken gölgesiz bir yerde nasıl dayanacağız. Bu dünyada ki susuzluğumuz , ahiretteki sebebimiz olur inşaallah.

Iskat konusunda anlamadığım bir ayrıntı : Amel defteri kapanıyorsa , 3 konu haricinde ,,,,
Madem kapanıyor , ıskat nereye yazılıyor. HErşey amel defterine mi yazılıyor, yoksa amel defteri kapanınca diğer şeyler allah katında mı bekletiliyor. Hesap zamanında sonradan verilmek üzere. Bu kısmı biraz daha açabilir misiniz Fahrettin Hocam..

Allah razı olsun sizden, kısa zamanda cevap verdiğiniz ve emeğiniz için...

Amiin,ALLAH cc siz değerli kardeşimdende razı olsun inşaallah.
ıskat,ın yapıldıktan sonra,kişinin varsa eğer namaz,oruç,zekat,vs borçları,ALLAH cc da takdiri ilahisi olarak,yapılan ıskatı kabul buyurdu ise,tabiki öncelikle borçlarından kurtulmak için yapıldığından dolayı,borçlarınn hepsinden veya bir kısmından kurtulur,bi iznillah.
zaten borçlarıda,amel defterinde olduğundan ondan silinir veya hafifletilir.
amel defteri kapatılma hususu şöyledir. kişi kendisinin dünyada yapacağı iyi veya kötülüklerdir.
kendisi dünyada olmadığından amel defteride kapanmış olur,ancak,hadisi şerifte geçtiği üzere,iyi amel yapan evladıki,geçmişleri için hayırlı bir amel yaptığından,ana ve babası veya yakınları için yaptığı bu amel,o kişiye ulaştırılır.hadisi şerifte de diyorya,İnsanoğlu öldüğü zaman, bütün amellerinin sevabı da sona erer. Şu üç şey bundan müstesnadır: Sadaka-i câriye, istifade edilen ilim, kendisine dua eden hayırlı evlat.
bunun dışında,kişi alimdi veya başkalarına İLAHİ ilim öğretti ise,o kişinin talebeleri öğrendiğini yaymaya devam ettiği müddetce o kişiye devamlı sevab yazılır ve ulaştırılır.
kişi vardırki,bir cami,bir köprü,bir kur'an kursu veya benzeri hayır yapmıştır,bu kişinin de yaptığı bu amelden dolayı amel defterine sevab yazılır ve o kişiye ulaştırılarak derecesi artar.
ISKAT da bunun gibi,zaten ıskatı yaptıranlar varisleridir,(yani hayırlı evlat)bu yapılan amelde hayır amellerinden olduğundan,o kişiye ulaştırılır varsa günahı afv olur,yoksa derecesi yükseltilir.
yukarda da izah ettiğim gibi,kişinin hayırlı evladı,kendisi için kur'an okuması hayır vermesi gibi ameller arasına giren bir iştir,ISKAT,dolayısı ile ölen yakını için kılamadığı namazı için,tutamadığı orucu için,kul hakkı vs için,fakirlere bunların karşılığı olarak infak etmekle yapılan bir icraattır ISKAT.
izah edemediğim veya anlaşılmayan bir taraf varsa sorabilirsiniz...
 

MURATS44

Özel Üye
Teşekkür ederim Fahrettin Hocam. Soru kalmadı. Hepsini ayrıntısıyla cevapladınız. Sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Allah ac razı olsun sizden.
 

fahrettin tırınk

Site İmamı
Teşekkür ederim Fahrettin Hocam. Soru kalmadı. Hepsini ayrıntısıyla cevapladınız. Sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Allah ac razı olsun sizden.

bende çok teşekkür ederim değerli kardeşim Murat.
bir an düşündümki,sizin arkadaşlarınız arasında belki vehhabi,şii veya ehli sünnet dışı bir akım olurda,onlar ISKAT a inanmadıklarından kafanızı karıştırmış olabilir mi diye?
galiba bu sınıftan biri yok yanınızda.
ALLAH cc sizden de razı olsun Kıymetli kardeşim murat...
 

MURATS44

Özel Üye
şii biri vardı.misafir olarak gelmişti. iranlı ama güzel türkçesi vardı. Söylediklerimi çok ta iyi anlıyordu. söylediği şeylerden ben düşünce yapısını ve inancını anladım da fazla üzerine gitmedim. Aklımı karıştıramazlar da Allahın izniyle sadece bildiklerimin doğru olduğuna emin olmak istedim ki; cevaplarınızla da emin oldum. Teşekkür ederim.
 
Üst Alt