Ebced, İlm-i Cifr ve Remil

MURATS44

Özel Üye
Ebced; Geleneksel Arap alfabesinin eski sıralanışından (elif, ba, cim, dal) ilk dört harfinin okunuşlarıyla (E-B-Ce-D) türetilmiş bir sözcüktür. Ebced Hesabı ise Ebced rakamları denilen alfabetik bir sayı sistemini kullanarak, kelime, cümlecik veya cümlelerin sayısal değerini hesaplama ve bunlardan anlamlar çıkartma işlemidir. Teori incelenen kelime, cümlecik veya metinde bir şekilde gizli şifreleme bulunduğu varsayımına dayanır.

Semitik alfabelerde olduğu gibi Arap alfabesiyle yazılan bir yazıda da harflerin sayısal değerleri ile bir şifreleme (cifr) yapılmış olabilirdi ve gelecekte hâdiselerin vukuu zamanının tespiti (Kehanet) için harflerin sayısal değerleri kullanılarak bu kehanetlerin sırrı gizemi açılabilirdi. Bir cümle veya cümleciğin Ebced değeri ("cümle hesabı") varsayılan bu gizem'in anahtarı olurdu.

Çıkış ve tarihçe

Bilinen bütün EBCED'ler semitik alfabelere aittirler ve onların da Mısır hiyerogliflerine dayandığına inanılan protosemitik harflerden türediğine inanılmaktadır. Ebcedde ilk yaygın kullanım fenike ebcedi ile olmuştur. Arap ebcedinin İbrani ve Aramî alfabesinden alındığına şüphe yoktur. Ebced'in ilk çıkışının Mısır hyeroglif rakamları ile bağlantılı olabileceği düşünülmektedir.

Değer1101001.00010.000100.0001.000.000- veya sonsuz
Hiyeroglifler
hiero_Z1.png
hiero_V20.png
hiero_V1.png
hiero_M12.png
hiero_D50.png
hiero_I8.png

veya
hiero_I7.png
hiero_C11.png

Ebced zaman içinde değişimlere uğramış ve geliştirilmiştir. Bu gelişim alfabelerin gelişimi ve düzeni ile bağlantılı değişikliklerdir. Örneğin Arap alfabesi zaman içerisinde gelişerek noktalı ve sesli harflerin alfabeye ilave edilmesi ile EBCED de buna paralel değişikliklere uğramıştır.

Ebced hesabını akılda tutmak için bir anlamı olmayan ve Arap alfabesindeki harflerin eski dizilişini hatırlatıcı olarak kullanılan kelimelerden bir cümle oluşturulmuştur: bu 'ebced', 'havvez', 'huttî, 'kelemen', 'sa'fes', 'karaşet', 'sehhaz', 'dazıg' cümlesidir.
Bu kelimelerle ilgili spekülasyonlara göre kelimelerden altısı Medyen hükümdarlarından altı kişinin adı yahut altı şeytanın veyahut haftanın günlerinin ismi olmalıydı. Arap nahivcilerinden "Müberred" ve "Seyrafi" bu yorumlarım hurâfe olduğunu, ebcedi oluşturan kelimelerin ecnebi olduğunu söylemişlerdir. Sonraları bu kelimeler muska, vefk gibi şeylerde kullanılmış ve her birine rakamsal bir değer verilmiştir.

İbraniler ve diğer dillerde uygulamalar

Semitik alfabelerde başlamış olduğu gözüken harflere sayısal değerler atfetme işi İbrani ve Yunan alfabelerinde de görülmektedir. Abced gadolda bazı harfler ve rakamsal değerleri:

Desimal sistemİbraniHarf
1Alephא
2Betב
3Gimelג
4Daledד
5Heה
6Vavו
7Zayinז
8Hethח
9Tethט
Desimal sistemİbraniHarf
10Yudי
20Kaphכ
30Lamedל
40Memמ
50Nunנ
60Samechס
70Ayinע
80Peפ
90Tsadeצ

Kabala sisteminde Gematria denen (İbranicesi: גימטריה, gēmaṭriyā) sayısal bir düzenek mevcuttur. Burada İbrani sayıların rakamsal değeri 400'e kadar ebced numaraları ile aynıdır. Günümüzde hala madde numaralamada ve haftanın ilk 6 gününü temsil için kullanılmaktadır.

Fenike alfabesinden uyarlanmış olan ve isimlendirme ve sırasını bu alfabeye göre şekillendirmiş olan Yunan alfabesinde de izopsefi denilen (İngilizcesi isopsephy) harflerden faydalanan sayısal bir sistem mevcuttur. Bu sistemde harflerin karşılık geldiği rakamsal değerler 90 sonrasında ebced değerlerinden farklılaşır. Bunun sebebi Yunan dilinde ṣād (ص) harfine denk gelen bir sesin olmamasıdır.

Arap Ebcedinde harflerin sayısal değerleri


Ebced hesabında harflerin sayısal değerleri Arap alfabesindeki sıraya göre değil, İbranice ve Süryanice'deki sıralamaya göredir. Arap alfabesinde harflerin bugünkü sıralanışı daha sonra benzer harflere eklenen noktalar ve bu benzer harflerin yan yana yazılmasıyla oluşmuştur. Ebcede göre harflerin sırası ve değerleri söyledir:

elif ا1Ha ح8sin س60te ت400
be ب2Tı ط9`ayn ع70peltek se ث500
cim ج3yâ ي10fe ف80Hı خ600
dal د4kef ك20Sad ص90zel ذ700
he ه5lâm ل30kaf ق100Dad ض800
vav و6mim م40ra ر200Zı ظ900
ze ز7nun ن50şın ش300ğayn غ1000

Arapçada kullanılmayan ve özellikle Farsça'dan alınıp Osmanlıca'da kullanılan pe, çim, je, gaf harfleri sırasıyla be, cim, ze ve kef eşit sayılır.

Uygulamalar

Bazı yazarlar kitaplarının içindekiler bölümünde veya akrostiş gibi şiir içine tarihleri gizlemek gibi denemeler yapmışlardır. Kullanıldığı yerler kısaca şöyle sıralanabilir:

Günlük kullanımÖzel notlar ve ticarî ilişkilerde kullanılmıştır. Meselâ: 100 akçe alacağı olan birisi alacaklı olduğu kişiye bir kâğıt üzerinde bir kaf harfi yazıp gönderince hem alacağını istemiş, hem de konuyu aracıdan saklamış oluyordu. Çocuk isimleriDoğum tarihinin bir kelime veya bir, iki isimle belirlenmesidir. Hangi isimler çocuğun doğduğu seneyi ebced hesabıyla verirse, o isimlerden biri çocuğa verilmiştir. Meselâ: H. 1311′de doğan çocuğa “Mahmud Bahtiyar”, “Süleyman Hurşid”, “Yusuf Mazhari’, “Ömer Rıza” ve “Recep Servet” gibi isimlerden biri verilebilir. Çünkü bunların her biri 1311 etmektedir. Kitap ve MakalelerdeEskiden kitapların önsöz, giriş, takdim sayfaları ile numara almayan sayfalar hep ebced alfabesine göre numaralandırılmıştır. Kitapların ay ve sene kayıtları, yazı bölümleri ve madde başlıkları hep ebced düzenine göre tanzim edilmiştir. Devlet kayıtlarında: Devlet arşivlerinde yer alan birçok resmî belge, tutanak, fezleke ve mazbatalar, vak’anüvist kayıtları, vakıf kayıtları ile sayım ve döküm hesapları bu hesaba göre tanzim edilmiştir.

Eski ilim kitaplarında

Fizik, matematik, geometri ve astronomide Sa’fas” kelimesinin harfleri sıkça kullanılmıştır. Astronomide büyük rakamlar “ğayn” harfinin birkaç tekrarı ile ifade edilmiştir. Musikide sesler ve perdeler ebced alfabe düzeninden istifade edilerek oluşturulan bir “ebced notası” ile belirlenmiştir.Mimarlıkta: Mimar Sinan’ın eserlerinde, boyutların modüler düzeninde çok sık kullanılmıştır. Örneğin Süleymaniye’de zeminden kubbe üzengi seviyesi 45, kubbe alemi 66 arşın yüksekliktedir. Yine Selimiye’de de kubbeyi taşıyan 8 ayağın merkezlerinden geçen dairenin çapı 45 arşındır. Kubbe kenarı zeminden 45, minare alemi buradan itibaren 66 arşındır. Süleymaniye ve Selimiye’nin görünen silüetleri 92 arşındır ki, bu da “Muhammed” kelimesinin ebced karşılığıdır.

Tasavvuf ve sembolizmde

Ebced hesabının tasavvuf ve din ilimlerinde kullanıldığına şahit olmaktayız. Özellikle “Kelime-i Tevhid” veya “Esmâ-i Hüsna”dan bir ismin kaç kere zikir edileceği ebced tablosuna göre tayin edilir. Kur’an tefsirlerinde ve hatta Kadir gecesinin tayininde de ebcedin kullanıldığını bilmekteyiz. Ebced’e göre “Âdem’ 45, “Allah” lafzı da 66 etmektedir. Ebced, cifr (şifrecilik), gizemcilik genellikle din bilginleri tarafından bazı Kur’an ayetlerine aykırı bulunarak reddedilir ve sapkınlık olarak görülür.

Sembolizmde: İki veya daha fazla kelimenin sayı değerlerinin aynı olmasından istifadeyle birini söylemekle diğeri kastedilmiş kabul edilerek halk arasında kullanılagelmiştir. Meselâ: “Muhammed” kelimesi 92′dir. “Aman’ kelimesi de 92′dir. “Mevlevî” kelimesi de 92′ ettiğinden bu kavramlar arasında bir alaka kurulmuştur. Ör;

Aman lafzı senin ism-i şerîfinle müsavidir
Anınçin aşıkın zikri amandır ya Resulullah

İlim, amel, sa’y kelimelerinin, Hilâl, lâle ve Allah sayı değerlerinin aynı olması anlamlı bulunur.
"Tarih düşürme sanatı"Ebced'in en fazla kullanıldığı yerlerden biridir. Divan edebiyatında veya mezar taşı gibi kitabe yazımlarında ustalıklı bir kelime veya mısra ile olayın tarihi işlenmiş olurdu.

Kehanet ve gizemlerdeTarih düşürme yöntemi ile yazıldığına inanılan bir metin üzerinden gelecek olaylarla ilgili kehanette bulunulur. Kur'an ve hadislerden yapılan çıkarımlarla geçmiş ve gelecek olaylara ait tahminler yapılmıştır. İstanbul'un Fethinin “beldetun tayyibetun…” cümlesinden, kıyametin tarihinin bir hadis metninden çıkartılması gibi. Ebced hesabı ayrıca cifr, vefk, astroloji, define aramada gibi gizemli uygulamalar içinde kullanılmıştır.
NOT
Eleştiriler

Ebced'in bir takım amacını aşan uygulamaları eleştiri konusu olmuştur. Örneğin ilgili metnin böyle bir şifre veya gizem barındırdığı varsayımından hareketle dini metinlerden bir takım yeni anlam ve işaretler çıkartılması bunlardan birisidir. Bir diğer eleştiri konusu metnin yazıldığı tarihte kullanılmayan bir takvim sistemi kullanılarak şiir, dini metin vb. üzerinden bir takım tarih kehanetleri yapılmasıdır. Örneğin Hicri takvimin Ömer zamanında, Rumi takvim'in ise Osmanlılar zamanında oluşturulmasına rağmen birtakım ayet ve hadisler üzerinde bu takvim sistemlerine göre hesap yapılabilmekte ve bu kaynaklara yeni anlamlar yüklenebilmektedir.

BİLGİ
Bu konunun devam niteliğindeki değişik diğer konulara aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz.



  1. Ankara'nın Başkent Olacağı Müjdesi
  2. Batınî Yorumun Tarihine Toplu Bakış: Tarihsel Analiz Açısından Cefr ve Ebced
  3. Bediüzzaman ve Cifir İlmi
  4. Bilgi Değeri Açısından Cefr ve Ebced Harfler ve Metaller Metafiziği
  5. Bir Yöntem Sorunu Olarak Cefr ve Ebced: “Ebced Hesabı" ya da "Hisâb-ı Cümel”
  6. Bu İlmin Aletliği ve Vasıtasıyla İstihraç Edilen Gaybî İşler ve Sırlar, Tekellüflü Bir Sun'ilikle mi, Yoksa İlhamlı ve İhtarlı Bir Hâl ile mi Olmuştur?
  7. Cifir Hesabı
  8. Cifir Mes'elesi
  9. Cifir ve Ebced İlmiyle Uğraşan Alimler, Onu Nasıl ve Nerede ve Ne İçin Kullanmışlardır?
  10. Ebced Çeşitleri
  11. Ebced Çeşitleri ve Ebced Tabloları
  12. Ebced Hesabının Kaynağı
  13. Ebced Hesabıyla Gerçek Burcunuzu Bulmak
  14. Ebced İsim Heceleme Sözlüğü
  15. Ebced İsimler Sözlüğü
  16. Ebced Tablosu
  17. Ebced ve Cifir Bir Kabala Öğretisi midir?
  18. Ebced ve Cifir İlmi İslâm'ın Akidesine ve Zarurî Olan İlimlerine Dâhil midir, Değil midir?
  19. Ebced ve Cifir İlmi Meseleleri
  20. Ebced ve Cifir İlminin Kaynağı
  21. Ebced'le İlgili Sıkça Sorulan Sorular
  22. Ebced'le Tarih Düşürme
  23. Esrar-ı Huruf Ta'bir Edilen Tılsım ve Havas İlmiyle, Cifir ve Ebced İlmi Aynı mıdır?
  24. Evlenirken Ebced Hesabı Yapmak
  25. Hazret-i Ali'nin Kasidelerinden Alınmış Kerametli İşaretler
  26. Hurûfîlik
  27. Hurûficilikle Cifir ve Ebced İlmi Arasında Bir Münasebet Var mıdır?
  28. İlm-i Cifr ve Ebced Hesabı Nedir ?
  29. İsminizin Ebced Değeri Ne İşe Yarar?
  30. Kıyametin Kopma Tarihi
  31. Kur’an Yorumunun Cefr ve Ebced ile Yapılmasının İslâmîliği İmkanı
  32. Kur’an'a Ebced Yöntemiyle Bakmak
  33. Kur'an-ı Hakîm'de Cifir ve Ebced İlmine Dair Herhangi Bir Delâlet ve İşaret Var mıdır?
  34. Kur'ân-ı Kerim'den Tefe'ül Edip, Ebcedini Hesaplamak Caiz midir?
  35. Nerelerde Kullanılır?
  36. Oniki Sualin Cevapları
  37. Peygamber'in (A.S.M.) Hadîslerinde Ebced ve Cifire Dair Herhangi Bir İfade ve Beyan Var mıdır?
  38. Rakamlar ve Harfler Metafiziği
  39. Remil İlmi Hakkında
  40. Risale-i Nur'da Cifr ve Ebced (Mahiyeti, Hakikati, Delilleri)
  41. Risâle-i Nur’da İlm-i Cifr ve Ebced Hesabı-1
  42. Risâle-i Nur’da İlm-i Cifr ve Ebced Hesabı-2
  43. Risale-i Nurlarda Bulunan Cifir ve Ebcedin Mahiyet ve Keyfiyeti
  44. Sahabe ve Tabiîn'den Sonra, Hangi Sınıf Alimler Bu İlimle Meşgul Olmuşlar?
  45. Sayılar, Ebced ve Takvim
  46. İslamiyet ve Yıldızname
  47. Bu İlmin Esası Nereden Gelmiş?
  48. Terim Olarak Cefr ve Ebced -Kavramsal Analiz-
  49. Tevafukun Başka Bir Çeşidi
  50. A Harfi İle Başlayan İsimler
  51. B Harfi İle Başlayan İsimler
  52. C Harfi İle Başlayan İsimler
  53. Ç Harfi ile Başlayan İsimler
  54. D Harfi İle Başlayan İsimler
  55. E Harfi İle Başlayan İsimler
  56. F Harfi İle Başlayan İsimler
  57. G Harfi İle Başlayan İsimler
  58. H Harfi İle Başlayan İsimler
  59. I Harfi İle Başlayan İsimler
  60. İ Harfi İle Başlayan İsimler
  61. J Harfi İle Başlayan İsimler
  62. K Harfi İle Başlayan İsimler
  63. L Harfi İle Başlayan İsimler
  64. M Harfi İle Başlayan İsimler
  65. N Harfi İle Başlayan İsimler
  66. O Harfi İle Başlayan İsimler
  67. Ö Harfi İle Başlayan İsimler
  68. P Harfi İle Başlayan İsimler
  69. R Harfi İle Başlayan İsimler
  70. S Harfi İle Başlayan İsimler
  71. Ş Harfi İle Başlayan İsimler
  72. T Harfi İle Başlayan İsimler
  73. U Harfi İle Başlayan İsimler
  74. Ü Harfi İle Başlayan İsimler
  75. V Harfi İle Başlayan İsimler
  76. Y Harfi ile Başlayan İsimler
  77. Z Harfi İle Başlayan İsimler
 
Son düzenleme:
Üst Alt