Malımızda Hakkı Bulunanları Unutuyor muyuz?

lal

Aktif Üyemiz
"Eğer, ezkiya zekâvetlerinin zekâtını ve ağniya,
velev zekâtın zekâtını milletin menfaatine sarf etseler,
milletimiz de başka milletlere yolda karışabilir."
Bediüzzaman

"Ramazan ayının ilk günleriydi.
O günkü Radyo’daki programımın konusu zekât üzerineydi. Yayına bir hanım dinleyicimiz misafir oldu. Bazı yerlerde tasarruflarının bulunduğunu söz etti. "Hangi malı­nızdan ne kadar zekât vereceksiniz?" sorusunu yönelttiğimde niyetini bir cümleyle dile getirdi:

"Aslına bakarsanız, ben zekât vermek için bahane arıyo­rum."
Önemli ve sür'atle yayılması gereken bir yaklaşımı dile ge­tiren dinleyicim, imkânı olan herkesin az veya çok zekât vermek için fırsat aramasını, bahane bulmasını hatırlatıyor­du.

Nasıl ki, Ramazan ayı girer girmez, sağlığı yerinde olan hemen her mü'min oruç tutmayı ihmal etmiyor, ezan okunur okunmaz namazı kılmak için gayret gösteriyorsa, zekât da öyledir.

Zekât verebilecek durumda ve konumda olan her mü'min de bir an önce zekâtını hesap edip vermek için fırsat kollamalı. Çünkü ibadetler belli vakitlerde yapılması gereken bi­rer kulluk görevidir. Aralarında ayırım yapmak, ihmal gös­termek, Kur'ân ahlakının gönüllerde yerleşmediğinin bir işa­retinden başka bir şey değildir.

Kur'an'ın 30 Kere Andığı ibadet

Kur'ân 30 yerde zekâttan bahsederken, 27'si namazla bir­likte zikredilir. Yüce Kitab'ımızın önemle dikkate verdiği bir gerçek de, "fakir ve muhtacın zekât malında hakkının oldu­ğu" prensibidir.
Kur'ân ifadesiyle zekâtın bir başka adı da "sadaka"dır. Her ne kadar sadaka nafile bir yardım olarak yaygın bir ma­na taşısa da, zekât aynı zamanda bir sadakadır.

Zekât mükelleflerinin içlerinde taşıdıkları ve her vesileyle öne çıkardıkları bir korkuları vardır. Bu korku malın azalma, eksilme ve tükenme korkusudur. Oysa İlahi taahhüt çok açık ve berraktır:
"Allah faizin bereketini giderip onu mahveder, sadakası verilen malı ise ziyadeleştirir." (2:276)

Korkunun hangi canipten geldiği de bellidir:
"Şeytan sizi fakir düşmekle korkutur da, cimriliğe ve kötü­lüğe sevk eder." (2:268)

Zekâtın Zekâtı Bile Verilse Fakir Kalmayacak

Genel yapısı ve anlamıyla zekât kırkta bir olarak bilinir. Varlıklı kimseler bu ibadeti gerçek biçimde verecek olsalar, yeryüzünde hiçbir ekonomik problem kalmayacaktır. Ekono­mik olarak dünyanın zenginleştiği göz önünde tutulursa, kırkta bir dünya ölçeğinde bir orta sınıf oluşturacak kadar önemli bir meblağ teşkil eder. Bunun için geçen yüzyılın ba­şında Bediüzzaman, "Eğer, ezkiya zekâvetlerinin zekâtını ve ağniya, velev zekâtın zekâtını milletin menfaatine sarf etse­ler, milletimiz de başka milletlere yolda karışabilir." (RNK. işârâtü'l-îcâz, s.1951)


Yani, akıllı ve zeki insanlar zekâlarının zekâtını ve zengin­ler de sadece zekâtlarının zekâtını millet yararına harcayacak olsalar milletimiz diğer milletlere yolda karışır.

İslâm ülkeleri içinde petrol zengini olanlardan sadece Su­udi Arabistan gerçek anlamda mal varlığının sadece zekâtı­nın zekâtını verecek olsa, Afrika kıtasında fakir insan kalma­yacaktır.

Zekât Vermek İmanın Göstergesidir

Zekât, infak, sadaka ve bağış konusunda sahabe uygula­masına bakıldığında, başta Hz. Ebubekir, Hz. Osman ve Hz. Abdurrahman bin Avf gibi Kur'an talebeleri hayatları boyu müteaddit defalar mallarının kırkta kırkını vermişler. Böyle­ce İslam hak ettiği yere gelmiş ve bir asırlık süre içinde dün­ya İslâm'la tanışmış. Dünyanın yarısı ve insanlığın beşte biri de Kur'ân'la barışmıştır.

“İman gönüllerde hakiki olarak yerleşince, servetin gerçek Sahibi bilinir ve Onun emri istikametinde, Onun rızası uğ­runda serveti yine Ona satma hakikati kalpte yerini bulur. Böylece insan o malda sadece Allah için tasarrufta bulunduğu şuuruna varır. Çünkü mülk umûmen Onundur. İnsan hem Onun mülkü, hem memlûkü, hem mülkünde çalışıyor.”

Öyle değil mi? Dünyaya gelirken neyimiz vardı, giderken neyimiz olacak? Dünyaya gelirken bir şey getiremediğimiz gibi, giderken de bir şey götüremeyeceğiz. Götüreceğimiz şey, olsa olsa önden ve önceden gönderdiklerimizdir

Dünya Barışıİçin Zekât

Zekât bir iman disiplini, bir ibadet şuuru olmakla birlikte dünyanın rahatı, huzuru, saadeti ve refahı da bu ibadetin ha­yata girmesiyle mümkündür.

Bu sosyal gerçeğe Bediüzzaman'ın rehberliğinde bakacak olursak önümüze çok canlı bir tablo çıkacaktır

Öncelikle dünya barışının tek çıkar yolu zekât kurumunun hayata geçmesi ve uygulama alanına girmesi ve insanların onun gizemli güzelliğiyle tanışmasıdır.

Üstad, "Evet, vücub-u zekât ve hurmet-i ribâ, karz-ı hasen şerâit-i sulhiyedir. Şu riba taşını altından çeksek, şu zalim medeniyet kasrı çökecektir."( RNK, Rumuz, 2:2343)

Yani, dünya barışının gerçekleşmesinin tek şartı, zekâtın verilmesi, faizin kaldırılması, karz-ı hasenin hayata geçmesi­dir. Faiz taşını altından çekecek olsak, şu zalim medeniyet sarayı çökecektir.

Bir diğer tespiti de şu şekildedir:
"Beşer salâh (barış, kurtuluş ve huzur) isterse, hayatını severse, zekâtını vaz etmeli, ribâyı kaldırmalı."( RNK. Sözler, Lemeât, s.324)

Bir başka ifadeyle, insanlık barış, kurtuluş ve huzur istiyor ve hayatı seviyorsa, zekâtı yaşatmak ve faizi kaldırmalıdır.

"Başkası Açlıktan Ölse Bana Ne!" Anlayışı

Zaten bütün kavganın, kargaşanın, anarşinin, her türlü terörün ve krizin temeli, faiz belasının yaşaması ve zekâtın terk edilmiş olmasıdır.

Hayatının ilk dönemlerinden ömrünün sonuna kadar aynı prensibi hep gündemde tutan Bediüzzaman şu önemli nokta­ya da parmak basıyor:

İnsanlık tarihindeki bütün kargaşa ve kavganın kaynağı, bir cümle olduğu gibi, bütün ahlaksızlığın kaynağı da tek bir cümledir:

Birinci cümle: "Ben tok olayım; başkası açlıktan ölse bana ne!"

İkinci cümle: "Sen çalış, ben yiyeyim."

Evet, sosyal hayatta zenginler ve fakirler bir denge içinde rahatla yaşarlar. O dengenin temeli ise, varlıklı kesimin mer­hamet ve şefkati, fakirlerin ise hürmet ve itaatidir.

Birinci cümle zenginleri zulme, ahlâksızlığa, merhamet­sizliğe itmiş, ikinci cümle de fakirleri kine, hasede, kavgaya ve çekişmeye sürükleyip birkaç asırdır insanlığın huzurunu kaçırmıştır.

İşte, dünyanın en gelişmiş ülkeleri bile bütün hayır ku­rumlarıyla, ahlâkî ekolleriyle ve o kadar polisiye ve askeri dü­zenlemeleriyle dünya barışını sağlayamadığı gibi, bu iki ya­rayı da tedavi edememiştir.

Kur'ân, birinci cümle olan "Ben tok olayım; başkası açlık­tan ölse bana ne!" felsefesini zekâtı farz kılmakla kökünden söker, tedavi eder. İkinci cümle olan "Sen çalış, ben yiyeyim" anlayışını da faizi haram kılmakla kökünden söker, tedavi eder.

Terörün İlacını Kur'an Anlatıyor

Evet, Kur'ân âyetleri âlem kapısında durur, faize "Yasak­tır" der. "Kavga kapısını kapamak için faiz kapısını kapayı­nız" diyerek insanlara ferman eder, talebelerine "Girmeyi­niz!" emreder.( RNK. Sözler, s. 184)


Açıkça söylemek gerekirse, bugün dünyayı bir cendere içinde sıkan terör belasını telafi edecek tek çare ve bu yaygın hastalığı tedavi edecek tek reçete, faizin yok edilmesi, zekatın yaşatılmasıdır.

Dünya devletleri, kuruluş ve kurumları Kur'ân'ın sunduğu bu iki ilacı kullanmamakta ısrar ederse, önü alınmayacak sancılar içinde kıvranacak ve başı beladan kurtulamayacak­tır. Savaş nârâlarıyla hem güçlüler, hem de güçsüzler korku ve endişe içinde hayatlarını zehre çevirecektir. Büyük serma­yenin belli ellerde ve bankalarda toplanması varlık sahipleri­ni zulümden, yoksulları da isyandan kurtaramayacaktır.

Bunun yerine merhametin, şefkatin, yardımlaşmanın, kardeşliğin ve kucaklaşmanın öne çıkmasıyla, hem dar gelirli bireyler ve milletler rahat edecek, hem de servet sahibi dev­letler ve kişiler güven ve huzur içinde yaşayacaktır.

Bereketimiz Niye Kaçtı?

Fert olarak cebimiz delik olduğu gibi, aile bütçesinden be­lediye bütçesine, daha geniş ölçekte devlet bütçesine, hatta global dünya ekonomisine varıncaya kadar hep açık vermek­tedir. Bu açığın tek sebebi "bereket" nimetinin rafa kaldırıl­ması, Nebevi ifadeyle "göğe çekilmesinden başka bir şey de­ğildir.
Bereket mefhumun hayatta kalmasının sebebi ise zekâttır. Bediüzzaman'm tesbitiyle, "Zekât vermek ve iktisat etmek,malda bittecrübe sebeb-i bereket olduğu gibi, israf etmekle zekât vermemek, sebeb-i ref-i bereket (bereketin kalkmasına sebep) olduğuna hadsiz vâkıat vardır.( RNK. Lem'aiar / On Dokuzuncu Lem'a - s.661)

Zekât Manevi Sigortadır

Zekât ekonomik hayata bereket getirdiği gibi en Önemli bir fonksiyonu dâfî-i beliyyat olmasıdır. Yani bela ve musi­betleri defeden, belaların önüne geçen, her musibeti engelle­yen bir özellik taşımasıdır.

Çünkü zekat başlı başına manevi bir sigortadır, servetin İlâhi muhafaza altına alınmasıdır.

Diğer yandan "Zekâtı vermeyenin, herhalde elinden zekât kadar bir mal çıkacak; ya lüzumsuz yerlere verecektir, ya bir musibet gelip alacaktır."( RNK, Mektubat / Yirmi İkinci Mektup - s.475 RNK, Mektubat / Yirmi İkinci Mektup - s.475)

Bu gerçeğin acı tecrübesini yakın tarihimizde milletçe gördük, yaşadık ve halen de o sıkıntının kalıntılarını çekiyo­ruz.

Birinci Dünya Savaşı sonrasını nasıl değerlendirdiğini so­rulması üzerine, Bediüzzaman maddi kayıpların sebebini açıklarken, işin temelinde zekâtın ihmalinin yattığını belir­tirken şu izahı getirir:

"Cenâb-ı Hak bir kısım maldan onda bir veya bir kısım maldan kırkta bir kendi verdiği malından birisini bizden is­tedi, tâ bize fukaraların dualarını kazandırsın ve kin ve haset­lerini men etsin. Biz, hırsımız için tamahkârlık edip verme­dik. Cenâb-ı Hak, müterakim (birikmiş) zekâtın kırkta otuz, onda sekizini aldı."7

Bir başka ifadeyle şöyle der:

"Kendi verdiği malından, kırkından ya onundan birini ze­kât istedi. Buhl ile (cimrilikle) hem zulmettik, haramı karış­tırdık, ihtiyarla (isteyerek) vermedik. O da bizden aldırdı mü­terakim zekâtı. Haramdan da kurtardı. Amel, cins-i cezadır. Ceza, cins-i ameldir (Ceza suçun cinsindendir, suç da cezanın cinsindendir."( RNK. Sözler / Lemeât - s.328)

Yardımlar Zekât Niyetiyle Yapılmalıdır

Yapılan iyilik ve yardımlar, edilen hayır ve hasenatlar Kur'ânî bir prensip olan "zekât" adına ve zekât niyetiyle veril­melidir. Çünkü zekât bir emrin yerine getirilmesi, ihmal edi­len bir ibadetin ihyası, karşılığı sadece Allah'tan beklenen bir salih amel olması açısından çok büyük bir önemi haizdir.

Bediüzzaman'm izahına göre:

"İhsanlar zekât namına olmazsa, üç zararı var. Bazen de faydasız gider. Çünkü,

ı. Allah namına vermediğin için, manen minnet ediyor­sun, biçare fakiri minnet esareti altında bırakıyorsun.

2. Hem makbul olan duasından mahrum kalıyorsun.

3. Hem hakikaten Cenâb-ı Hakkın malını ibâdına (kulla­rına) vermek için bir tevziat (dağıtım) memuru olduğun hal­de, kendini sahib-i mal zannedip bir küfrân-ı nimet ediyor­sun.

Eğer zekât namına versen,

Cenâb-ı Hak namına verdiğin için

1. Bir sevap kazanıyorsun,

2. Bir şükrân-ı nimet gösteriyorsun.

3. O muhtaç adam dahi sana tabasbus etmeye (el avuç aç­maya) mecbur olmadığı için izzet-i nefsi kırılmaz ve duası senin hakkında makbul olur.( RNK, Mektubat / Yirmi İkinci Mektup - s.475 10 Isârâtü'l-I'câz - Bakara Sûresi, Ayet: 3 - s.1173)

Zekâtın Âdabı

Her ibadetin olduğu gibi zekâtın da bazı ahlâkî yönleri ve uyulması gereken ahlâkî prensipleri vardır. Hem zekâtı veren için, hem de alan için göz önünde bulundurulması gereken âdap bulunmaktadır. Bu âdaba uyulmadığı zaman veren ki­şinin kaybı söz konusu olduğu gibi, alan insanın da manevi sorumluluğu vardır.
Bu âdap ve şartları Bediüzzaman Bakara Sûresinin 3. âye­tinin tefsirinde şöyle dile getirir:

"Zekât ile sadakanın lâyık oldukları mevkilerini bulmak için birkaç şart vardır:

1. Sadakayı vermekte israf olmaması.

2. Başkasından alıp başkasına vermek suretiyle halkın malından olmayıp kendi malından olması.

3. Minnetle in'âmın bozulmaması.

4. Fakir olmak korkusuyla sadakanın terk edilmemesi.

5. Sadakanın yalnız mala ve paraya münhasır olmadığı bi-linmesiyle, ilim, fikir, kuvvet, amel gibi şeylerde de muhtaç olanlara sadakanın verilmesi.

6. Sadakayı alan adam, o sadakayı sefahette (kötü yolda) değil, hâcât-ı zaruriyesinde (zaruri ihtiyaçlarına) sarf etmesi lâzımdır.(İşaratü’l-İcaz-Bakara Suresi,Ayet:3-s.1173

Zekât Toplumsal Bir Köprüdür

Zekât sadece belli mallardan belli miktarda verilen bir ibadet değil, zekât başlı başına bir kurumdur. Bu kurum o kadar bereketli ve hayırlıdır ki, dalları, budaklan, yan ürün­leri ve Üstadın ifadesiyle "amca oğullan ve yavruları" vardır ki, her vesileyle fakiri, yoksulu, kimsesizi, muhtacı, dulu, ye­timi ve düşkünü düşünmüş, ihtiyaçlarının karşılanması için birçok yollar çizmiştir.

Bunlar: Sadakanın bütün çeşitleri, infakın bütün türleri, yardımlaşmanın bütün yolları; adaklar, teberrular, Ramazan ayında verilen fitre, oruç fidyesi, yemin ve oruç kefaretleri, karz-ı hasen ve benzeri yollar...

Bunlar hayata geçtiği ve yaşandığı takdirde toplum barı­şının, insanca paylaşımın ve mü'mince yardımlaşmanın gözle görünür bir hal aldığını herkes rahatlıkla fark edecektir.

Hiçbir din ve medeniyet, mensuplarını bu kadar değişik ve farklı yollarla birbirine yaklaştıramamıştır.

Ve hiçbir top­lumda bu kadar çeşitli hayır yollan yoktur.

Zaten zekâtın kendisi tek başına bir köprüdür, toplum katmanları arasındaki bağı, bağlantıyı ve irtibatı en sağlıklı bir biçimde korur ve kollar. Bu köprüden geçmeyen, bu köp­rüyü kullanmayan bireyler, anarşi, kargaşa ve karmaşa seline kapılmaktan kendilerini alamazlar.

Zekâta En Çok Eğitimde İhtiyaç Var

Zekâtın verileceği yerler vardır. Bunlar Tevbe Sûresinin 60. âyetinde sekiz sınıf olarak belirtilir.

Fakirler, yoksullar, borçlular, yolda kalmışlar gibi.

Ama asıl zekâtın öyle zaruri bir harcama yeri vardır ki, bu milletin can damarı olan eğitimdir.

Osmanlının geri kalışı­nın, gelişen dünya şartlarına ayak uyduramayışının en büyük sebebi eğitim alanındaki ihmalidir. Bizim şu andaki perişan halimizin temel sebebi de eğitime yeteri kadar imkan ve za­man ayrılmamış olmamızdır.

Yüzyılın başlarında hem dini ilimlerin, hem de fen ilimle­rin bir arada okutulacağı bir eğitim kurumunun hayata geçi­rilmesi için gayret gösteren ve gaye-i hayal olarak gören
Bediüzzaman, "parayı nereden bulacağız?" şeklindeki bir yakla­şıma zekât çözümünü getirir.

Zekâtı büyük bir çeşmeye benzetir. Bu çeşmenin yerinde kullanılmadığı için çöle aktığını ve bazı "aceze ve sele"nin, di­lencilik sektörünün gelişmesine sebep olduğu tesbitinde bulunduktan sonra, bu çeşmeye güzel bir kanal yapılmasını ve bir havuza, bir baraja dönüşerek eğitim kurumlarının geliş­mesine, canlanmasına, aranan insanın yetiştirilmesine sarf edilmesi tavsiyesini yapar. Ve şöyle bir yol gösterir:

"Zenginler velev zekâtlarının zekâtını milletin menfaatine sarf etseler, milletimiz de başka milletlere yolda karışabilir."

Demek ki, zekât göründüğü kadarıyla dar anlamda bir yardım vesilesi değil, dünya kalkınmasının, insanlığın kendi­ne gelmesinin ve kendini bulmasının vazgeçilmez bir aracı­dır.



Yazar: Mehmed Paksu
 

MURATS44

Özel Üye
Zekatın İslamın 5 şartından biri olduğunu bilerek bu ibadetimizde de acele etmeliyiz.Güzel ve önemli konu.Teşekkür Ederim..
 
Üst Alt