Tanzimat Fermanı Nedir? Amaçları, Maddeleri, Önemi, Sonuçları Nelerdir?

BULUT

Aktif Üyemiz
Yönetici
Tanzimat Ferman Nedir? Amalar, Maddeleri, nemi, Sonular Nelerdir?

Osmanl tarihinin en nemli olaylarndan biri de hi phesiz Tanzimat Fermandr. Tanzimat ne demektir ve Tanzimat Ferman ile ne olmutur?
tb

Tanzimat Ferman Nedir?

Tanzimat Ferman, Trk tarihinde demokratiklemenin ilk somut admdr. Sultan Abdlmecit dneminde dileri bakan Mustafa Reit Paa tarafndan okunmutur. (Glhane Parknda okunmas nedeniyle) Glhane Hatt- Hmayunu veya Tanzimat- Hayriye diye de bilinir.

Tanzimat Fermannn lan Nedenleri

- Msr Valisi Mehmet Ali Paa meselesinde Avrupann desteini almakAvrupann Osmanl i ilerine karmasn nlemek.
- Fransz htilalinin milliyetilik etkisini azaltmak.
- Gayrimslimleri devlete balamak.

Tanzimat Ferman le lgili Detayl Bilgi

Tanzimt Fermn, Glhane Hatt- erif- 3 Kasm 1839 ylnda okunan Tanzimat Fermn, Trk tarihinde demokratiklemenin ilk somut admdr.
Sultan Abdlmecid dneminde Hariciye Nazr Koca Mustafa Reit Paa tarafndan okunmutur. Glhane Parknda okunmas nedeniyle Glhane Hatt- erif- (Padiah Yazs) ya da Tanzimt- Hayriye (Hayrl Dzenlemeler) olarak da anlr. Bu fermnla devlet kendisini yenilemesi gerektiini sylemitir.
tb


ln nedenleri

- Msr Valisi Mehmet Ali Paa meselesinde Avrupann desteini almak.
- Avrupann Osmanl i ilerine karmasn nlemek.
- Fransz htilalinin milliyetilik etkisini azaltmak.
- Gayrimslimleri devlete balamak.

Fermanda yer alan konular;

- Tm vatandalarn can, mal ve namus gvenliinin salanmas,
- Yarglamada aklk, hi kimse yarglanmadan idam edilemeyecek, (Hukuk devleti zelliini yanstr)
- Vergide adalet,
- Erkeklere drt yl mecburi askerlik,
- Rvetin ortadan kaldrlmas,
- Herkesin mal ve mlkne sahip olmas, bunu miras olarak brakabilmesi.(zel mlkiyet gvence altna alnd. Msadere kaldrld)
- Fermanda verilen btn szlerin tamamen yerine getirilememesine ramen bu abalar, adalamaya ve cumhuriyet fikrine nayak olmutur.
- Tanzimat Fermnnn okunmasndan I. Merutiyetin ilanna kadar geen dnem, Osmanl tarihinde Tanzimat Dnemi (3 Kasm 1839 22 Kasm 1876) olarak anlr.


Tanzimat Ferman; Msr meselesinin sona erdirilmesi iin gereken Avrupa devletlerinin desteini kazanmak maksadyla, Sultan Abdlmecit dneminde Dileri Bakan Mustafa Reit Paa tarafndan hazrlanm ve 3 Kasm 1839 tarihinde stanbul Glhane Parknda (Glhane Hatt Hmayununda) halka okunularak duyurulmutur.

Tanzimat Ferman ile Osmanl Devleti bat lkelerindeki ynetim anlayn ve vatandalk haklarn rnek alarak yenilikler yapmak istemitir.

tb
Sultan Abdulmecit Osmanl Devleti Islahat Ve Reformlar Tanzimat Fermani Abdulmecit

Tanzimat Fermannn balca esaslar (maddeleri) ksaca u ekilde zetlenebilir:


  1. Osmanl vatandalar arasnda hukuksal eitlik salanacak, kanun nnde herkes eit saylacaktr.
  2. Btn Osmanl vatandalarnn can ve mal devletin gvencesi altnda olacak, Hristiyan, Mslman vb. ayrmlar yaplmayarak devlet herkesin rz ve namusunun korunmas iin her trl tedbiri alacaktr.
  3. Her bireyden geliri orannda vergi talebinde bulunulacaktr. Vergi toplanmasndaki adaletsizliklerin nne geilecektir.
  4. ltizam usul kaldrlacaktr.
  5. Rvet ve adam kayrma olaylarna son verilecektir. Halkn devlete ve yneticilere gven duymas iin aba sarf edilecektir.
  6. Kanunlar eriat esaslarna uygun olacak, Kanunlarn her gcn stnde olduunu kabul edilecektir.
  7. Mahkemeler halka ak olacak ve hi kimse yarglanmadan cezalandrlmayacaktr.
  8. Askere almlar ve terhisler yeniden dzenlenecektir. Askerlik drt veya be yl ile snrlandrlacaktr.
  9. Gizli idamlar ve zehirlemeler yaplmayacaktr.
  10. Osmanl vatanda olan herkes askerlik yapacaktr. Askerlik ocak grevi olmaktan kp Vatan grevi haline getirilecek, Aznlklar da askere alnacaktr.
  11. Davalar kanuna uygun olarak ak bir ekilde grlecektir.
  12. Yaplan fermana uyulacana ulema dahil btn yneticiler yemin edecektir.
  13. Msadere sadece sulu bulunan ahsn malna uygulanacak, miraslar bu durumlardan etkilenmeyecektir.
  14. Devlet yneticileri belli gnlerde toplanacak, fikirlerini zgrce beyan edecek ve gerekli kanunlarn karlmasn salayacaktr.
  15. Tm vatandalar mal ve mlkne sahip olacak ve bunlar miras olarak brakabilecektir.
  16. Ferman halka ilan edilecek ve yabanc elilere resmi biimde duyurulacaktr.
Tanzimat Fermannn nemi ksaca u ekilde zetlenebilir:

  1. Osmanl Devletinde anayasaclk faaliyetlerinin balangcdr.
  2. Kanunun her gcn stnde olduu kabul edilmitir.
  3. Mlkiyet hakk devlet gvencesi altna alnmtr.
  4. Batllama hareketleri hz kazanmtr. Avrupay daha iyi anlayan aydnlar yetimeye balamtr.
  5. 5. Sened-i ttifak ile ksmi bir ekilde kstlanan padiahn yetkilerinin kapsam, Tanzimat ferman artmtr.
  6. Yeni mahkemeler alm ve Avrupa tipi hukuk kurallar yerlemeye balamtr.
  7. Tanzimat Ferman padiahn iradesine bal olarak gelimitir. Halktan talep edilen istekler zerine karlmamtr.
  8. Tanzimat Ferman yalnz devleti kalkndrmay deil milleti de refaha kavuturmay ama edindiinden, Osmanl Devletinin halk iin var olduunu gsteren ilk rnektir.
  9. Mslman ve Gayri Mslim ayrlna son verilemek istendiinden Millet sistemi ve Reaya anlay terk edilmitir.
  10. Anayasaclk alannda nemli bir belge olmutur.
  11. Kanunu her eyin stnde tutmas Hukuk devleti olma yolunda atlan ilk adm olduunun gstergesidir.
tb
Tanzmat Ferman Esaslar Nedir Yenilikleri Ve Sonular Glhne Park stanbul. Ferman Okunurken. Sultan Abdulmecit Osmanl Devleti Islahat Ve Reformlar

Tanzimat Fermannn sonular ksaca u ekilde zetlenebilir:

  1. Osmanl padiah, yaplan fermana uyacana yemin etmitir.
  2. Osmanl padiah, kendi rzas ile yetkilerinin snrlandrlmasna izin vermitir.
  3. Osmanl padiah, kanunun stnl ilkesini benimsediini gstermitir.
  4. Osmanl Devletinde anayasaclk hareketlerinin balamasnda nemli rol oynamtr.
  5. Kiisel hak ve zgrlklerin gelimesine byk lde katkda bulunmutur.
  6. Fermann halktan gelen talep zerine deil, padiah tarafndan hazrlatlmas sebebi ile halk tarafndan yeterince anlalamamtr.
  7. Fermann aklanmas ve anlalabilmesi iin Anadolu ve Rumeliye memurlar gnderilmek zorunda kalnmtr.
  8. eri mahkemelerin yannda Avrupa Hukuk kurallarna uygun yeni mahkemeler oluturulmutur.
  9. Mahkemelerin eitlilii sebebi ile farkl kurallar uygulanmaya balam, lke topraklarndaki hukuk birlii bozulmaya balamtr.
  10. Batllama hareketleri hz kazanmtr. Batllar anlayan aydnlar yetimeye balamtr.
  11. Avrupal Devletlerin aznlklarn haklarn bahane ederek devletin i ilerine karmas engellenmeye balamtr.
  12. Aznlklarn bamsz olmak iin ayaklanmalarnn nne geilmitir.
  13. Tercman- Ahval, Tasvir-i Efkar ve Ceride-i Havadis isminde yeni gazeteler kmtr.
  14. Halk aydnlanmaya, evresinde olup bitenleri deerlendirmeye balamtr.
  15. Okuma yazma nem kazanmaya balamtr
  16. Toplum kltrel anlamda gelimeye balamtr.
  17. Msra kar ngilterenin destei alnmtr.
  18. Rusyann boazlar zerindeki isteklerine kar Avrupadan destek alnmtr.
Tanzimat Fermannn getirdii yeni esaslar ve nemi ksaca u ekilde zetlenebilir:

  1. Can ve Mal gvenlii,
  2. Mal edinme ve miras hakk,
  3. Vatandalk esaslar,
  4. Ak yarglama hakk,
  5. Gelire gre vergi deme hakk,
  6. Askerliin vatandalk grevi olmas,
  7. Askerliin sresinin snrlandrlmas,
  8. Kanun nnde herkesin eit olmas,
  9. Hukukun stnl prensibi,
  10. Devlet gvencesi,
  11. Sularn kiisel olmas,
  12. esaslar ve haklarn Osmanl vatandalarna kazandrmas asndan yaplan slahatlar ierisinde nem kazanmtr.

Tanzimat Ferman Hakknda zet Bilgi

3 Kasm 1839da okunanTanzimat Ferman, II. Mahmut dneminde planlanmasna ramen, II. Mahmutun lmnn ardndan olu Abdlmecit dneminde okunmutur. Bu Fermana Tanzimat- Hayriye veya (Glhane Parknda okunmas nedeniyle) Glhane Hatt- Hmayunu da denir. Tanzimat Fermann amac, Osmanl uyruunda bulunan btn vatandalara eit haklar vererek Avrupa Devletlerinin Osmanl Devletinin iilerine karmasn nlemek, Aznlklar ve Avrupa zerinde olumlu bir etki yaparak Avrupal Devletlerin desteini salamak ve imparatorluu yeniden toparlamakt. Tanzimat Ferman Trklerin ilk haklar beyannamesidir. Padiah bu Ferman ile pek ok konuda reform yapacan vaat etmitir.

tb
I. Abdlmecid Dnemi Saray Mzik Musiki Ve Mzisyenleri Sultan Abdlmecid Turas .Osmanl Devleti Tura. Simgesi Nian Tevksi Almeti Devleti Arma Sembol

Fermanda yer alan balca konular unlardr:

- Tm vatandalarn can, mal ve namus gvenlii salanacak. Mahkemeler ak olarak yaplacak ve hi kimse yarglanmadan idam edilmeyecek.
- Vergiler herkesin gelirine gre dzenli bir ekilde toplanacak.
- Erkekler drt yl mecburi askerlik yapacak (Hristiyanlara da askerlik yapma zorunluluu getirilmitir).
- Rvet ortadan kaldrlacak.
- Herkes mal ve mlkne sahip olacak, miras brakabilecektir (zel mlkiyet gvence altna alnd, msadere kaldrld, mlkiyet hakk devlet garantisine alnd.).
- Sultan Abdlmecit, bu esaslara uyacana sz vermitir. Kanun gcnn stnl benimsenmi ve bylece Osmanl hukuk dzeni ile Avrupa hukuk kurallar arasndaki uyum artmaya balamtr.
- Bu ferman sayesinde padiahlarn yetkileri meclislere ya da kiilere devredilmitir. Buradaki ama, iktidar saraydan alp brokrasiye vermek ve devlet ynetiminde merkezilemeyi salamaktr. Fermanda verilen btn szlerin tamamen yerine getirilememesine ramen bu abalar, adalamaya ve cumhuriyet fikrine nayak olmutur.
Tanzimat Ferman ile tm Osmanl vatandalar arasnda eitliin salanmas istenmi, bu durum Osmanlclk fikrine esas olmutur.
Tanzimat Ferman ile Osmanl Devletinde hukukun stnl tannmtr.
Tanzimat Ferman anayasal bir belgedir ve ferman niteliindedir. Anayasal sisteme geiin ikinci admdr.

Tanzimat Ferman Konu zeti


Tanzimat Ferman Padiah Abdlmecit zamannda, Hariciye Nazr (Dileri Bakan) Mustafa Reit Paa tarafndan hazrland.

Nedenleri:

1. Avrupal devletlerin i ilerimize karmasna engel olmak
2. Avrupal devletlere yaknlk salamak
3. Msr meselesinin halledilmesinde Avrupal
devletlerinin yardmn salamak
Mustafa Reit Paa hazrlad program 3 Kasm 1839 tarihinde Glhane Parknda halk huzurunda okudu. Bunun iin bu fermana Glhane Hatt Hmayunu da denir.

Tanzimat Fermannn Maddeleri:

1. Mslman, Hristiyan ve Musevi btn halkn, can, mal ve namus gvenlii salanacaktr.
2. Vergiler herkesin gelirine gre toplanacaktr.
3. Askere alma ve terhis ilemleri belli kurallara balanacaktr.
4. Herkes kanun nnde eit olacak, her gcn stnde kanun gcnn olduu kabul edilecek
5. Hi kimse yarglanmadan haksz yere idam edilmeyecektir.
6. Herkes mal ve mlk sahibi olabilecek, isterse satabilecek veya miras brakabilecek.

Tanzimat Fermannn nemi:

Osmanl Devletinde ilk kez kanun gcnn stnl kabul edilmitir.
Padiah ilk kez kendi gcnn de stnde kanun gc olduunu kabul etti.
mr boyu olan askerlik 5 yla indirildi. nce sadece Mslmanlarn yapt askerlik tm halka yaygnlatrld.
Tanzimat Ferman ile Osmanl Devletinde Mslmanlar ve gayrimslimler kanun nnde eitlendi.
Osmanl tarihinde batl hukuk kurallarna geiin ilk aamasn oluturur.
Tanzimat Fermannn ilan edilmesinde Avrupal devletlerinin basks olmamtr.

NOT
Osmanl tarihinde Tanzimat Ferman ile balayp (1839), I. Merutiyet Dnemine (1876) kadar geen dneme Tanzimat Dnemi denir.

tb
1839 Tanzimat Ferman Ve 1856 Islahat Ferman
 
Üst Alt