Osmanlı Paraları

SözDüŞü

Banned
İlk Osmanlı gümüş parası akçenin 1326‘da Orhan Gazi adına kesildiği kabul edilir. Ancak babası Osman Gazi döneminde basılmış bir akçe parçası da bulunmuştur. I. Beyazid gümüş ve bakır Osmanlı paraları için düzenlemeler getirdi. II. Mehmed dönemine kadar akçe ve pul denilen sikkelerle Venedik Dukası sürümdeydi. II. Mehmed 1447‘de sultani olarak bilinen ilk Osmanlı altınını bastırdı.


İlk tuğralı Osmanlı paraları III. Mehmed adına basıldı. 1625‘te alınan “tashih-i sikke” kararından sonra kuruş, 1640‘ta da para adı verilen metal paralar basıldı. 1687‘de sikkelerin hepsine darphane damgası vurulması kararlaştırıldı. 18. yüzyılın başında Osmanlı piyasasında cedid, İslambol, şerifi gibi yerli altın paralardan başka yaldız, frengi, esedi, zolata, Abbasi, tümen gibi yabancı altın ve gümüş paralar da sürümdeydi. Yerli ve yabancı paraların pariteleri arasındaki fark altın ve gümüş kaçakçılığına yol açıyor, bu durum da ekonomiyi sarsıyordu.

18. yüzyılın ikinci yarısında “zer-i mahsub” serisi altın ikilik, üçlük, beşlik ve onluklar çıkartılırken, üstlerine “duribe fi Konstantiniye” yerine “duribe fi İslambol” ifadesi konuldu. 19. yüzyılda dünya piyasalarında altının giderek değer kazanması nedeniyle metal paraların paritelerinin sık sık yeniden belirlenmesi gerekti. II. Mahmud‘un (1808-39) son yıllarında Osmanlı sikkelerinin basımı ve birimleri konusunda köklü yenilikler gerçekleştirildi. Abdülmecid 1840‘ta çıkardığı bir fermanla bütün metal paraların yenilenmesini istedi. Darphanede sarkaç sistemine geçildi.

22 ayar, yüzlük serisi altın ve gümüş Mecidiyeler çıkarıldı. Bakır sikkeler de 5, 10, 20 ve 40 para olarak basıldı. Maliye Nezareti içinde kurulan Meskukat-ı Şahane İdaresi altın ve gümüş fiyatlarındaki değişmeleri de dikkate alarak Osmanlı Mecidiyesi‘ne göre eski Osmanlı ve yabancı paraların kurlarını belirliyordu.

Osmanlı Bankası‘na banknot çıkarma yetkisinin verilmesinden (1863) sonra, 1881‘de Meskukat-ı Osmaniye Kararnamesi yayınlandı. 26 Mart 1916‘da çıkarılan Tevhid-i Meskukat Kanunu’yla Osmanlı metal paraları altın, gümüş ve nikel olarak belirlendi. Cumhuriyet’in ilk yıllarında Osmanlı metal paraları sürümde kaldı. 1924 ve 1925‘te çıkarılan 411 ve 624 sayılı yasalarla altın ve gümüş para sistemine son verildi.


Vikipedi
 
Üst Alt