Osmanlı zamanında saltanat kayıkları....

VuSLaT

Yönetim
Yönetici
Boğaziçi ile Haliçte işlemek üzereEvkaf Nezaretinin muhtelif iskelelerde yaptırdığı Pazar kayıklarıçoğalınca bunların idaresi 1837 senesinde Evkafta 750 kuruş maaşla birkayıkçılar kitabetine bağlanmış ve 10 yerdede kayıkçılar kethüdasıkurulmuştu.

Şirket-i Hayriyenin tesisinden sonra da Pazarkayıkları faaliyetine devam etmişti. Vapurlardan daha ucuza insan veeşya taşıyan bu kayıklara fakir halkın rabeti eksilmemişti.

(ozamanlar Boğaziçinin her köyünde bulunan Pazar kayıkları fakir ahalininişine yaradığından köyün o vakitki tabirile eşrafının himayelerialtında olmasıda Boğaziçi ananelerinden biriydi. Mehtabı tertib edenkimsenin saz takımı için kendi bulunduğu köydeki Pazar kayığınıkiralamasıda bu anane iktizasındandı

Saltanat kayıkları

39b.jpg


İstanbulun fethinden sonra Boğaziçi ve Marmara sularında Osmanlı hükümdarlarınınbindikleri tenezzüh teknelerine (saltanat kayığı) denilmişti. Denizyoluile sefere çıkan hükümdarlar büyük denizlere dayanıklı ve diğerdonanma gemilerinden süslü baştardelere rakip olurlardı.

Gemiinşa sanatımızın pek muvaffakiyetli örneği olan saltanat kayıklarındagüzellik ve ihtişam en sade bir üslupla ifade edilmişti. Köşklü
smiliv.gif
kuşlugibi isimlerler anılan saltanat kayıklarına muhtelif boyda olanlarıvardı. 13 çifte kürekle hareket ederler 31-32 metre uzunluğunda
smiliv.gif
2
smiliv.gif
35metre genişliğinde ve 3
smiliv.gif
10 metre yüksekliğinde inşa edilirdi.

Saltanatkayıklarının kıç tarafında hükümdarların oturmasına mahsus köşkbulunur
smiliv.gif
başları uzun ya da kıvrık olurdu. Kıç ve baş aaayinatınıüzerleri altın yaldızlı oymalar teşkil ederdi. Baş taraflarındatahtadan yahud gümüşten yapılmış kartallar ve deniz kuşları bulunurdu.Kayıklara çekilen fenerlerde gümüşten mamüldü.

16. asrın ilkyarısında akyıklara yapılan köşkler teknenin kıçından biraz daha başadoğru orta kıt`ada bulunur. baş tarafla kıç arasında uzun ve yayvan birşekilde inşa olunuyordu. Bu tip köşklerin pencerelerle kapalı olduğugörülmektedir.

28b.jpg


Kıçtarafa doğru ve daha küçük olanlar yüksek bulunmaktadır. Bunlarınsadece üstleri örtülüdür. Yanları açık olup üst kenarlarına tentelerkonulmuştur. Köşkün üstüne ve köşelerine filandiralar çekilmiştir. Bukayıklar çift yelkenlidir. Kapalı köşklü olanları yelkenle beraber baştaraflarında üç çifte kürekleri bulunmaktadır. 16. Asrın sonlarında ve17. Asırda kayık köşklerinin aaayinatı göz alıcı bir güzelliğe erişmiş
smiliv.gif
altın
smiliv.gif
gümüş
smiliv.gif
bağa
smiliv.gif
sedef ve kıymetli taşlar kullanılmıştır.

1585yılında İstanbulu ziyaret eden İngiliz seyyah John Sanderson
smiliv.gif
padişahınkayığını şöyle anlatmaktadır: (bu kayıklar çok süslü ve görülmeyedeğerdi. Kıç
smiliv.gif
baştan başa fildişi abanoz denizaygırı dişindendir.aaaaen tane seçme kürekçisi vardır. Her kürekte ikşer kişi bulunur.kürekçiler hep beyaz mintan ve kırmızı serpuş giyerlerdi. Padişahınyanına aldığı vükelası müstesna
smiliv.gif
maiyetindeki dilsizlerler cücelerdaima başka bir kayıkta takip ederler)

34b.jpg

III.Murad zamanında saltanat kayıklarının köşkleri çini ile aaayinolunuyordu. Padişahın iznik kadısına göderdiği fermanda (...hala hassaihümayunum için müceddeden bina olunmak fermanım olan kayığın kıçı zeynolunmak için İznikte 2300 kıta çini piruze renk küre lazım vemühimdir...)

Evliya çelebi hünkar saltanat kayığını tarifederken (kızıltegaç kayığının kıçında cevahir kubbe altında mücevhertaht üzerinde sade cura
smiliv.gif
zurna ve çifte nara faslı ederek Haliçintarafeynde olan kat kat yalıları bağ ve bahçeleri
smiliv.gif
tersaneleri temaşaederek giderlerdi...) demektedir.

21b.jpg

Geçenasırda saltanat kayıklarının aaayinatında avrupa tesirleri görülmeyebaşlanmıştı. II. Mahmudun ve haleflerinin kayıklarının köşkleri altınyaldızlarla süslü direkler üzerinde tutturulmuş zarif kubbeler halindeyapılırdı. Direklerin arasına ipekli kumaştan perdeler asılır
smiliv.gif
sedirbulunan köşk içine sonradan kanepeler konuldu.

19. asırdamemleketimizde bulunmuş Amerikan elçisi
smiliv.gif
İstanbul kayıklarına hayranolmuş ve Osmanlı hükümdarlarının saltanat kayıklarile
smiliv.gif
Venedikdoçlarının saltanat kayıklarını
smiliv.gif
smiliv.gif
üstünlüğü bizim kayıklarımıza vermişti.

18b.jpg


(...Selimlerin
smiliv.gif
Muradların ve Mehmedlerin boğazı geçişlerindeki şahane hal hiçbirsaltanat kadırgasında yoktu. Padişahın kayığı bir yaldız ve parıltıkütlesiydi. Güneşte büsbütün ışıldıyordu. Edalı iniş çıkışlarile suyavuran nefis pırıltıları adeta ruhlandırılmış şairane bir varlıkhalindeydi.)

Osmanlı hükümdarları
smiliv.gif
saltanay kayıklarile İstanbulsularında merasimle tenezzühe çıkarlardı. III. Selim zamanındaİstanbulda bulunan bir yabancı sanatkar
smiliv.gif
hükümdarın saltanat kayığı ileboğaziçine çıkışını şöyle nakletmektedir...sandalye namında altıbüyük sandal mevkibi hümayuna yol açar
smiliv.gif
bunlara 150`ye varan hademerlbiner
smiliv.gif
sağ ve solunda giden iki sadalada haseki ağalar rakip olurlar.Ellerinde tuttukları değneklerle vasıtalara emirler verirler.

Hademerlinsandallarından sonra (sarık sandalya) denilenbir sandal gelirki buna(destanı hümayunu) nakle memur olan kimse biner
smiliv.gif
sarık sandalyanınarkasında altı kayık yürür. Bu kayıkların herbirinde (mabeyinci)bulunur.

Padişaha mahsus olan kayıklar iki tanedir. İkisindedeüç fenerli
smiliv.gif
som gümüşten parmaklıklarla çevrilmiş dört sütun üzerineoturtulmuş bir köşk vardır. Bu köşkler
smiliv.gif
uçları gayet mükellef sırmaişlemeli ve ince
smiliv.gif
halis incilerle süslü fistonlardan müteşekkil saçaklıkırmızı çuhadan yapılmıştır.

12b.jpg

Padişahbu kayıklardan birinde oturmuş
smiliv.gif
görünür. Köşkün haricinde bostancıbaşıbulunurki
smiliv.gif
dümen tutar. Köşkün içerisi som gümüşten biş parmaklıklabölünmüştür burayı huzrda olan üç zat işgal ederler.

Hünkarkayığında bostancıların teşkil ettikleri iki sıradan her birininortasında iki (başçuhadar) bulunur
smiliv.gif
bunlardan biri bir iskemletutarlarki
smiliv.gif
padişah karaya çıkışında ata binmek için buna basar. İkincihünkar kayığıda fevkalade müzeyyendir. Baş ve kıçlarından tefrikolunur. Bu kayıkta padişahın kılıcın nakle memur olan silahtarağabulunur. padişah dönüşünde arkadan gelen bu kayığa biner. Karadandenize her intikalinde kayık değiştirir.

37b.jpg


Kafileyedahil olan diğer kayıklara harem ağaları binerler
smiliv.gif
bunların başındakızlarağası bulunur. ağa kayıkta gurur ve rehavetle yaslanarak oturur.

Padişahıngeçtiğini kızkulesinden atılan toplar ilan eyler
smiliv.gif
bu geçiş esnasındakulenin zemininde bostancılar dizilerek ve iki kat iğilerek hükümdarıselamlar...

Hükümdarların kayıkları
smiliv.gif
tersanede inşa edilir
smiliv.gif
Sarayburnu kayıkhanesinde Dolmabahçede muhafaza edilirdi.

Hükümdarların köşklü saltanat kayıklarından madaa muhtelif kürek adedinde piyadeleri filikalarıda olurdu.

Bukayıklardan köşksüz olanlarında yaz günleri üstü al canfes şemsiyekullanılırdı. Sultanların
smiliv.gif
saray kadınlarının
smiliv.gif
saray mensublarınındarütbelerine göre kürek adetleri bulunan piyadeleri bulunurdu.

Bugündeniz müzemizde gerek inşa tarzları
smiliv.gif
gerek devirleri ve taşıdıklarıtarihi hatıralar bakımından dünyanın en güzel ve enteresan kayıklarımevcut bulunmaktadır.

Üzeri fildişi
smiliv.gif
bağa
smiliv.gif
gümüş
smiliv.gif
sedefaaayinatlı muhteşem köşk ile saltanat kadırgası dünyanın en muhteşemteknesidir. 19. Asırda Osmanlı hükümdarları köşklü saltanatkayıklarile
smiliv.gif
muhtelif tipteki piyadeleriyle deniz müzemiz dünyanın enzengin kayık koleksiyonuna maliktir

62b.jpg


 

MURATS44

Özel Üye
Fasıllar geri götürüyor beni
Eski İstanbul'a
Arnavut kaldırımlarına
Beyaz köpüklü yalılara


Martılar geri götürüyor beni
Eski İstanbul'a

Süzülen sultan kayıklarına
O eşsiz, büyüleyici ihtişama

Ah, eski İstanbul

Şimdi burada Olsa


:menekşe:menekşe:menekşe:menekşe
Ben bu resimleri çok beğendim.Bir an üzerinde boğazda gezdiğimi düşündüm.1 yılımı geçirdiğim yerde resimlerde çıkmış.Boğazın güzel manzarısıyla beraber bu kayıklarla biraz da biz sultan olsak , biraz da biz gezsek ne hoş olurdu.Genede resimlerle beraber hatırlar birleşince benim için çok hoş bir durum oldu.
Emeğine sağlık Vuslat adminim.Resimler çok güzel , yazılarla da desteklenmiş....Bir an kendimi gene oralarda düşündüm işte.Eyvallah adminim , bu hatıraları gözümde canlandırdığın için.
TEŞEKKÜR EDERİM
:menekşe:menekşe:menekşe
df
 

VuSLaT

Yönetim
Yönetici
ALLAH razı olsun,,,,İstanbula yolunuz düşerse müzeyi ziyaret
edip bu güzellikleri görebilirsiniz.....Görmeye değer canlar.....
 

MURATS44

Özel Üye
ALLAH razı olsun,,,,İstanbula yolunuz düşerse müzeyi ziyaret
edip bu güzellikleri görebilirsiniz.....Görmeye değer canlar.....
Ben buraları gördüm adminim.Gerçekten de büyüleyici güzellikler.İstanbula yolu düşüpte bu tarihi görmeden gelenler bence büyük kayıp içinde olurlar.Kesinlikle görülmesi gereken bir müze.
 

Ayyüzlüm

Yeni Üyemiz
zordur istanbulda yaşamak ama çokda güzel bir şehir görülmeye deger çok güzelim köşeleri var istanbulumuzun emegine yüregine saglık vuslatım
 
Üst Alt