Salih Avcı Kırboz'un Salih Destanı

VuSLaT

Yönetim
Yönetici
Salih Avcı Kırboz'un Salih Destanı

DESTANLAR

SALİH AVCI (KIRBOZ'UN SALİH) DESTANI
Merhum Kırboz Salih Rize'nin tanınmış halk şairlerindendir. Rize de yapılan Atma türkü yarışmalarında birinci olmuştur. 65 yaşlarında olmasına rağmen 40-45 yaşlarında gösterirdi. Kimse o'nun neşesiz bir gününe rastlamamıştır. Ölümüne kadar herhangi bir ciddi rahatsızlığı ve şikayeti olmamıştır. Ölümünden bir ay kadar önce gayet sıhhatli iken Dağsu Camii (Dağbaşı) imamına gider. İmama :
-Şu mektubu al, ben öldüğümde cenazemde açar okursun, der.
İmam da:
- Yahu Salih Dayı sen ne diyorsun. Sen beni de gömersin. Hem ben devlet memuruyum, her an tayinim çıkar giderim, der. Kırboz Salih şöyle cevap verir.
- Hoca, sen gitmeden bu mektubu açar okursun, der. İmam zarfı alır, fakat bu konudan kimseye bahsetmez ve emaneti saklar.
Aradan 30 gün geçer. Kırboz Salih Hakkın rahmetine kavuşur. Cenazede hoca zarfı açar, zarfın içerisinden 30 kıtalık destan çıkar. Cenaze de hoca bu destanı cemaate okur...
1
Bilmemki niye geldik
Şu üç günlük dünyaya
Kimisi atlı olur
Kimisi olur yaya
2
Dostlarım kulak verin
Biraz Salih ağaya
Kimisi köşkte yaşar
Kimisi barakaya
3
Bilmem nasıl anlatsam
Bu ayrılık işimi
Azrail görevlidir
Takip eder peşimi
4
Bir baş ağrısı alır
Düşersin yataklara
Gurbetten oğulların
Kalkıp düşer yollara
5
Çağırırlar bir doktor
Oda bir şey diyemez
Çünkü ağır hastadır
Yemek verse yiyemez
6
Derdini durumunu
Oğluna söyleyemez
Gençlikteki günlerin
Bir daha geri dönmez
7
Yolculuğu gösterir
Hastanın vaziyeti
Artık yapmaya başlar
Oğluna vasiyeti
8
Her halde yolculuk var
İyi değil niyeti
Çokta şakacı idi
Güldürürdü milleti9
Kapanırda açılmaz
Artık o gören gözler
Azrailde o zaman
Seni görmeyi özler
10
O hallere düşene
Hep yokuş olur düzler
Kulakta küpe olsun
Bu söylediğim sözler
11
İnanın bu sözüme
Dünya fanidir fani
Görmez misin acaba
Kabirlerde yatanı
12
Muhafaza edelim
Kalbimizde imanı
Bir gün gelir Azrail
Okur sana fermanı
13
Yeşil dumana benzer
Ruhunu senden alır
Çünkü emir öyledir
Ceset yatakta kalır
14
Çok zordur çok kolaydır
Bu dünyadan ayrılmak
Acep fayda verir mi
Azraile darılmak
15
Evde başlar ağlamak
Herkes haberi alır
Kısa zaman içinde
Komşuları toplanır
16
Varsa kızın torunun
Seni evde ağlarlar
Ayağınla çeneni
Bir bez ile bağlarlar17
Gelir yakın dostların
Seni evde beklerler
O akşam senden sebep
Uykusuzluk çekerler
18
Sabah olunca başlar
Yıkama hazırlığı
Orada baş gösterir
Varsa amel darlığı
19
Odayı boşaltırlar
Herkes dışarı çıkar
Kalır orda üç kişi
Onlar da seni yıkar
20
Daha sallanmaz olur
O hareketli eller
Yıkanma tamam olur
Hoca seni kefenler
21
Kaldırarak üç kişi
Korlar seni tabuta
Çıkartırlar kapıya
Hep birden tuta tuta
22
Kefenine dökerler
Tatlı tatlı kokular
İlk olarak kapında
Sana Kur'an okurlar
23
Tabutunun üstüne
Yeşil sırmalı perde
Salih sen hayatını
Geçirdin acep nerde?
24
Daha sonrada hoca
Namazını kıldırır
Bu uzun yolculuğu
Cemaate bildirir25
Eller üstünde seni
Kabire götürürler
Son Kur'an okunacak
Hepsi süküt dururlar
26
Lef yerine tabutu
Biraz yamuk koyarlar
O tabut böcekleri
Gözlerini oyarlar
27
Hocanın son görevi
Sana bir telkin vermek
Kızını torununu
Nasip mahşerde görmek
28
Eğer imanın yoksa
Zaten halin perişan
Mezarını gösterir
İki patika nişan
29
Varsa iman amelin
Gidersin güle güle
Mezarının üstüne
Yaparlar bir kumule
30
Gelir bir iki melek
Soru sormaya başlar
Patikanın yanına
Dikilir mermer taşlar.


AYŞE'NİN DESTANIRize'den çıkalı yedi ay oldu
Meraktan vücudum sarardı soldu
Meskenim artık buralar oldu
Genç yaşıma terkettim onu yanarımOk meydanına bir ev yaptırdım
Bende bildim insanlar katıldım
Temelli yavrumdan şimdi ayrıldım
Genç yaşıma terkettim yalan dünyayıKaradeniz suyun karadır kara
Doktor yüreğime bulmadı yara
Babam beni Okmeydanı'na ara
Genç yaşıma terkettim yalan dünyayı* Ortaköylü Osman Yetkiner'de 55 kıtalık bu destanın tamamı bulunmaktadır.

TOPÇU'NUN MUSTAFA'NUN DESTANLARI1
Yirmi üç kişi düştük denize
Kimi mapavrili kimisi Rize
Duyan halimizi ağlasın bizi
Bizi ağlamiyan kimi ağlasunKaradeniz suyun karadır kara
Haramdır üstünden alınan para
Ne yazık çalışır fakir fukara
Bizi ağlamıyan kimi ağlasunKoca su dalgası derinden geldun
Sinop Vapuru'nu ortadan deldun
Nice çocukları yetim koyverdun
Bizi ağlamiyan kimi ağlasın* Ortaköylü Osman Yetkiner'de 30 kıtalık bu destanın tamamı bulunmaktadır.
2
İsmim Mustafa soyadım Topçu
Gece saat dörtte kıyamet koptu
Kapıyı açınca ailem korktu
Sal geldim evime ona yanarımİşime doğru gitmiştim güya
Akşamdan görmüştüm bir fena rüya
Beni de geçirdi bu fani dünya
Sal geldim evime onu yanarımAh gidi annem ağlarsın beni
Allah kayırsın ebedi seni
Topraklar soğuktur unutma beni
Sal geldim evime onu yanarım* Ortaköylü Osman Yetkiner'de 26 kıtalık bu destanın tamamı bulunmaktadır.
KULOĞLU OSMAN DESTANI1
Aslımı sorarsan Rize civarı,
Dört yanımız oldi kale divarı
Neslimi sorarsan Kuloğulları,
İsmum Osman nam, başka bulunmaz..2
Şimdi söyliyeyim derdimi size,
Hüda'nın takdiri var idi bize,
Meylimi duş ettim, vefasız kıza,
Yanarım, derdime derman bulunmaz. 3
Hak'kın emri idi, şeytana uydum,
Ancak gençliğimin kadrini duydum,
Belasız başumi belaya koydum,
Yanarım, yanarım, derman bulunmaz. 4
Bana sebeboldi belası aşkın,
Ufak sular gibi akardum, çoşkun;
Derunuma girdi cananım, aşkın,
Şimdi derdumuze derman bulunmaz.5
Bir kız içun destan oldum aleme,
Levh-i kalem böyle yazdı falıma,
Mahbuslara hasret kaldım sılama,
Niçun derdimuze derman bulunmaz.6
Bir yiğit kırk yılda kemal olmaz mı?
Bekara mahpusluk zulüm olmaz mı?
Sallanup seyretmek kısmet olmaz mı?
Geçti devran, günüm bulunmaz.7
Akrabadan hasım oldular bana,
Zalim Hac 'İbrahim kastettin cana,
Ölürsem intikam kalur mi sana?
Ar ile ölmüşüm sabır olunmaz8
Bir kız için derdest ettik alemi,
Alnımıza böyle yazdı kalemi,
Bütün zaptiyeler aldi yolumi,
Neyleyim, derdime derman bulunmaz.9
Kova kova çıktık, ırmak başına,
Bak, şimdi feleğin aksi işine,
Hükümet mecmuu geldi peşine
Bizum ahbaplardan derman bulunmaz.10
Değirmeni ettim tabya, durdum,
Askerin önüne meydana vardum,
Tüfeğin elime aldum, yürüdüm,
Başa yazılana çare bulunmaz.11
Baktum kız ağladı, "Bırakma beni !"
Söyledi "Vallahi terketmem seni "
Yalancı imansız, aldadı beni
Başa yazılana çare bulunmaz.12
Böyle bilsam, ölsem teslim olmazdım,
Bana böyle puşluk olur bilmezdim
Şimdi göz yaşımı böyle silmezdim,
Çekelim mihnet, derman bulunmaz.13
Hükümete geldim, kollarum bağlı,
Biçare Osman'un yüreği dağlı,
Ricaya başladı cümle ahali,
Şu benum derdume derman bulunmaz. 14
Yine Hacı İbrahim açtın kanadı,
Canıma kastetti zalim inadı,
Yalancı dünyadan kesilsin adı,
Ararım, derdime ilaç bulunmaz.15
Koca Hacı İbrahim ettin kalursa,
Kurtulursun, canım, Mevlam alursa,
Bu mapushanede böyle olursa,
Ölümün derdine çare bulunmaz.16
Bu yalan dünyada sürdüğüm devlet,
Ölürsem de sana eylemem minnet,
Bu mapushaneden çıkarum elbet,
Daha bu Osman'un oni alınmaz. 17
Sağluğumda kabre girmişim böyle,
Benden, seduğume çok selam söyle,
Acep gül açtı mı bizim mahalle ?
Bizum güller soldi, daha açılmaz.18
Başumuza yazılmıştı balalar,
Sağluğumda benum yarim alalar,
Hatıra binaen dava görürler,
Yanarum, derdume çare bulunmaz.19
Hacı İbrahim hükümeti kabzetti,
Lira ile beni kalebent etti,
Yalandan muhpirin sozini tutti,
Şimdi derdimize çare bulunmaz.20
Benim Suri'ciğim terketmez beni,
Mevla'ya emanet etmişim seni,
Bir sene curnala uğrattın beni,
Benim curnaluma çare bulunmaz.21
Bu dünyada davam görülmez benim,
Bigayr-i hak yandım, derdine senin,
Şimdi Kobal oldi davacım benim,
Irize'de başka yiğit bulunmaz22
Sen benim yarımı almak dilersin,
Gel bana elişme, pişman olursun,
Belki bu Osman'ı ülmüş bilirsin
Sonra derdimize çare bulunmaz.23
Bana kalmaz, ahbap alur canuni,
Dünyadan keserim adı, şanuni
Sana haber olsun, aç meydanuni,
Daha böyle devran sana bulunmaz. 24
Bir gül idum İrize'nun içinde,
Filiz ile oynardum meydan içinde,
Rakılar meydana, kadeh içinde,
Geçti devran, günümüz daha bulunmaz25
Merluk ile hasım gelemez başa
Ne yapayım, böyle kaldum telaşa,
Batum'dan Samsun'a gezdum başbaşa,
Selam o günlere, daha bulunmaz.26
Yiğidin başına her bela gelur,
Osman'ın yarını başkası alur,
Kesilmiş curnalı, bir sene kalur,
Sakın gam yeme, kim, o gün bulunmaz27
Benim ustadımdan vasiyetim var,
Kadrimi bilmeze hiç olamam yar,
Ar ile olmişim derde giriftar,
Mevla'dan bir kerem, kuldan bulunmaz 28
Çok devran surmuşim, istemem daha,
Yardan selam gelur... bana,
Koca Kobal, ahdum kalur mi sana ?
Ar ile kalmışım, çare bulunmaz.29
Bir de pıçağumi taksam boynuma,
Hiç acıman beni, aldum koynuma,
Beş sene de yatsam, gelmez aynuna,
Ölümün derdine çare bulunmaz.30
Ölürsem de beni acıman dostlar,
Şimdi bana bağ-ı bostan mahpuslar,
Vaz gelmem yarımdan, hazine verseler
Neyleyim şimdiluk çare bulunmaz. 31
Bir ayluk mapusluk bir sene oldi,
Gül gibi bedenler mah****a soldi,
Bir zaman çekeyim, daha ne oldi ?
Neyleyim, derdime çare bulunmaz.32
Nice kimselerden aldum haracı,
Yureğume girdi bir aci,
İsterse hep alem olsun davacı,
Takdire yazılana çare bulunmaz.33
Hep söylesem size, baş olmaz derdim,
Gece gün devrana seyre giderdim,
Derviş Paşa kadar hüküm ederdim,
Geçti devran günüm, daha bulunmaz.34
Yaran, ahbaplarum gelmez yanuma,
Gençliğime yazuk, girme kanuma,
Hacı İbrahim yakışmazdı şanuna,
Her meta bulunur, yiğit bulunmaz.35
Dünyayı seyrettim, hep uçtan uca,
Reva mı değişmek altuni tunca ?
Yürekten yaram var, gittum ilaca,
Şu benum yarama ilaç bulunmaz.* Bu destanın şairi tespit edilemedi
 
Üst Alt