Türklerde Geyik

Pazırık kurganında ki geyik boynuzlu at maskeleri de oldukça ilginçtir. Muhtemelen yeraltı ve öteki dünya hayvanı olan at ve yine şamanları gökyüzü yolculuklarında Tanrıya taşıyan geyik sentezlenerek ortak bir ahiret yolculuğu tasarlanmıştır. Türkler için kutsal olan bu iki hayvan, aslında gizemli bir sembolizm anlatır. Kaşgariye göre at bir ay hayvanıdır ve ruhu cennete götürür. Özellikle alnında beyaz lekesi olan atlar ay ile bağlantılıdır. Geyik ise Venüs ve güneşin yersel izdüşümüdür. Bu anlamda At ve geyik yeniden doğuş ile bağlantılı, dişil nitelikli varlıklardır ve ana tanrıça arketipinin türevleridir. At Türk düşüncesinde ölen Alp’i cennete götüren bir hayvandır.

Bahaedin Ögel, İslamiyetten önce Türk Kültür Tarihinde ise şöyle betimler,

Geyik Türklerce kutsal bir hayvandır. Türk mitolojisinde, masallarda ve efsanelerde geyik motifine rastlanır. Geyik, avcıları peşinden çekerek onları Kaf dağına götürür. Dağ yarılır ve geyik gözden kaybolur. “Geyik de çekti beni kendi dağına” şarkı ve masalının kökleri bu mitolojide yatmaktadır. Türk efsanelerinde daha çok dişi geyik yer alır. Bu geyikler de tanrı ile ilgisi olan dişi tanrı veya dişi ruhtur. Özellikle beyaz geyikler kutsaldır. Orta Asya’da o dönem beyaz geyikler yaşamıştır. Aklık yani beyazlık Altay Şamanizm’inde ilahelere mahsus bir renk olarak görülür