AREKA PALMİYESİ (DYPSIS LUTESCENS)
Evinizi sık sık havalandırdığınız için soluduğunuz havanın temiz olduğuna inanıyor olabilirsiniz. Ancak evlerimizdeki hava düşündüğümüz kadar kolay temizlenmiyor. Sorun sadece havadaki tozlar olsaydı, işimiz belki kolay olabilirdi. Ancak fark etmediğimiz ama evlerimizin bir köşesinde belirmiş küfler, eşyalardan ve duvarlardan yayılıp havaya karışan kimyasallar, evimizi temizlerken kullandığımız deterjanlarda bulunan amonyak, benzen gibi maddeler sayesinde soluduğumuz hava aslında epey kirli. Bunun sonucunda da solunum yolları problemleri ve alerjiler çağımızın en büyük sorunu haline gelmiş durumda.
Neyse ki bu sorunlardan kurtulmak için oldukça basit ve tamamen doğal bir çözüm müjdeliyor NASA. Yaptıkları bilimsel çalışmalar sonucu bazı bitkilerin havayı temizlediğini ortaya çıkarmışlar. Siz de evinizin belirli yerlerine yerleştirebileceğiniz bu bitkiler sayesinde havanızı her daim daha temiz hale getirebilirsiniz.
Uzay ajansı NASA 1980’lerin sonunda Amerikan Müteahhitler Birliği ile birlikte “Temiz Hava” isimli bir çalışmada bulundu. NASA, bazı bitkilerin, kimyasalları diğerlerinden daha iyi filtrelediğini buldu ve insanlar üzerindeki etkisini ölçtü.
NASA tarafından birkaç yıl önce yapılan bir araştırmaya göre İngiliz sarmaşığı, bambu, saz palmiyeler, fil kulağı gibi bazı bitkiler evdeki havayı arındırarak kimyasal atıkların verdiği zararı hafifletiyor. Buna göre NASA’nın önerdiği evin havasını temizleyen bitkiler...
Areka Palmiyesi
Boyut olarak biraz büyük olan bu bitkiyi salona koymanız öneriliyor. Havayı birçok kimyasaldan temizliyor. Madagaskar kökenli Areka palmiyesi Arecaceae (Palmiyegiller) familyasından, dipten sürgünlerle çoğalma özellikli Dypsis cinsi palmiyelerdendir. Eski bilimsel adı Chrysalidocarpus lutescens idi. Yeni adı Dypsis lutescens. Fakat Areca lutescens diyenler de var.Özellikleri
Areka palmiyesi tropikal ve subtrapikal iklim bölgelerinde park-bahçe süs bitkisi olarak yetiştirilir. Boyu genellikle 6 metreyi pek geçmez. Kökten devamlı yeni fidanlar üretir. Uzayınca kavisli eğilimli olan yaprakların uzunluğu 2-3 metre arasında değişir. Yazları salkımlar halinde sarı çiçekler açar.İç mekân uyumu: İç mekânlarda geniş yer ister. Ama en önemlisi havadar ortamdır. Çünkü hava akımları olmayan yerlerde sağlıklı kalması pek mümkün değil. Yapraklar büyüdükçe eğilip çevreye yayılacağı için salonlarda, ofislerde ona göre yer ayarlanmalıdır. Yani büyüdükçe daha geniş yer gerekir.
Oda havasına etkisi: Ksilen ve tolüen gazlarını emerek havayı temizler. 2m kadar büyümüş bir areka palmiye fidanı 24 saatte 1 litre su havaya salar. Yaprak sayısı veya fidan sayısı çok olursa ona göre iyi bir hava nemlendirici vazifesi görür.
Kışa dayanıklılığı: Dış ortamda açık havada areka palmiyesi kışın en fazla -7C derece soğuğa kuzeyli rüzgarlardan korunması şartıyla dayanır (ilkbahardan beri toprağına ve yerine alışması şartıyla).
Kullanım: Bildiğimiz çit değil de görüntüyü engelleyici çit olarak çok elverişlidir (iklimi uygun memleketlerde). Bahçelerde ince zarif gövdelerini dipten çoğaltarak gelişmesi ve gövdelerinde ve yaprak saplarında sarının çeşitli renklerini taşımasıyla son derece güzel bir süs ağacıdır. İçmekanlarda salon, ofis süs bitkisi olarak kullanılır.
Yetiştirme, bakımı
Areka palmiyesi kentia kadar müşkülpesent değildir. Toprağına, suyuna, aşağıdaki bilgilere elinizden geldiğinizce dikkat ederek bakımını yaparsanız daha uyumludur.Güneş ihtiyacı: Areka tam gölgeyi sevmez. Şiddetli kızgın güneşe uyum sağlar ama gelişimi yavaşlar. Yaz boyunca güneşi filtrelerseniz iyi olur. Kışın ise direkt güneş ne kadar fazla olursa o kadar iyi. Hangi palmiye olursa olsun direkt güneşe alışkın değillerse (ki yeni aldıklarınız alışık değildir) yavaş yavaş derece derece güneşe alıştırmalısınız. Yaz aylarında yeni alıp da güneşe koyarsanız yapraklar yanacaktır.
Toprak: Salonda, ofiste yetiştiriyorsanız 3 ölçü torf toprak + 1 ölçü poza taşı karışımı yapmalısınız. Eğer sürekli veya yılın çoğu zamanı dışarıda tutacaksanız aşağıdaki gibi toprak karışımı yapın.
Açık havada saksıda areka yetiştirmek için hafif asitli ve nötr toprak gerekiyor (pH derecesi 6.6 – 7.5 arası). Alkalinliliği fazla olursa yapraklarının ömrü kısalır. Hem doğal besleyiciliği olan hem çok iyi süzekliği olan toprak hazırlamalısınız. Şu formüle göre: 2 ölçü humuslu gerçek toprak + 1 ölçü torf toprak + 2 ölçü iri taneli dere kumu.
Sulama, besin verme: Toprağın ıslatıcılığı gidince sulayın. Nemini kaybetmesini beklemeyin (yoksa yaprakları pörsür ve sararmaya başlar). Musluk suyunu çok büyük kaplarda günlerce bekletip tortusunun çökmesini sağlayın. Sonra en üst kısım suyu alarak onunla sulayın ve çok sıcak günlerde onunla yapraklarına su püskürtün. Suladığınızda saksı alt tabağında fazlalık su bekletmeyin çünkü kökler çürümeye yatkındır.
Saksı değiştirdiğinizde yeni toprağında ilk yıl ayda bir defa, ikinci yıldan itibaren her üç sulamada bir genel amaçlı bitki besini verin. Özel palmiye besini bulabilirseniz o daha iyidir.
Saksı değiştirme: Acele etmeyin. Hemen satın aldığınız gibi toprak değiştirme hatasına düşmeyin. Yoksa arekanızı kaybedersiniz. Kökler saksıya sığmaz olup yumak oluşturduğunda, saksı hacminin biraz fazlası, en fazla iki misli hacimli saksıya aktarın.
Areka palmiye üretimi
İlkbaharda kökten ayırmayla yeni arekalar elde edebilirsiniz. Kökten, rizomdan keserek ayırdığınız sürgünü diktikten sonra tam şeffaf naylona geçirin, bağlayın. Sıcak bir odada, çok aydınlık ama direkt güneş ışınları almayan bir yerde tutun. Kapalılık sayesinde içerisinin havasının yoğun nemli olması ile köklerde canlanma olur. Ayırdığınız sürgün yeterince köklü ise bir hafta kapalı tutmak yeter. Az köklü ise üç dört hafta kapalı tutmak gerekir ki yeterince köklenme olsun. Bu esnada, ilk bir haftadan sonra her gün bir saat kadar arttırarak açıp havalandırın. Naylonda kapalı iken direkt güneşten korumanız şarttır.Problemleri
En sık görülen problem kök çürümesidir. Sebep yanlış toprak, gereğinden büyük saksı, gereksiz sulamalar, esintisiz havasız ortamlar. Örümcek bitler dadanırsa kötü olur. Hiç görmeseniz bile ayda bir gibi banyoya götürüp duş altında tazyikli su ile yaprakları yıkayın. Bitlenme olmuşsa ilaçlamanız gerekir. Yaprak uç kuruması da areka palmiyelerinde yaygın görülen problemlerdendir. Sulamayı geciktirmek, direkt musluk suyuyla (klorlu, florlu suyla) sulamak, toprağına fazlaca perlit katmak, köklerin uzun zaman hiç mi hiç kurumayan sulu toprakta kalması gibi etkenler areka yapraklarının vakitsiz uç karumalarına sebep oluyor. Eski yapraklarda uç kurumaları normaldir. Doğaldır. Kuru uçlarını makasla keseceksiniz. Kuruma devam ettiği sürece kısaltmaya devam edin. Keseceğiniz yer tam kuru kısımdan olmalı. Yeşil yerinden kesmeyin.Havası çok kuru yerlerde yazın aşırı sıcaklarda hava cereyanı yapraklara zarar verir.
Son düzenleme: